Roman Brandstaetter

Roman Brandstaetter - biografia, życie i twórczość

Roman Brandstaetter przyszedł na świat 3 stycznia 1906 r. w Tarnowie w żydowskiej rodzinie inteligenckiej. Jego dziadek był znanym pisarzem hebrajskojęzycznym. Ukończył szkołę powszechną oraz Gimnazjum Męskie im. Kazimierza Brodzińskiego w Tarnowie. Maturę zdał w Krakowie w 1924 r., a następnie studiował filozofię i filologię polską na Uniwersytecie Jagiellońskim. W latach studenckich, w 1926 r., zadebiutował wierszem "Elegia o śmierci Sergiusza Jesienina" opublikowanym na łamach "Kuriera Literacko- Naukowego". W tym samym roku wydrukował w "Nowej Reformie" inny wiersz- "Piłsudski". Współpracował także z innymi czasopismami jako poeta i publicysta. W 1928 r. wydał debiutancki tomik "Jarzma".
Po zakończeniu studiów w latach 1929- 1931 przebywał na rządowym stypendium w Paryżu. Tam prowadził badania nad działalnością polityczno- społeczną Mickiewicza. Z tejże dziedziny obronił w 1932 r. pracę doktorską. Po powrocie z Paryża zamieszkał w Warszawie. Tam przez rok pracował jako nauczyciel języka polskiego, podjął też pracę literacką i publicystyczną w "Kurierze Literacko- Naukowym" oraz "Miesięczniku Żydowskim". Wydawał szkice historyczno- literackie oraz następny tomik wierszy "Węzły i miecze" i zbiór pamfletów "Zmowa eunuchów". W 1935 r. podróżował do Turcji, Grecji i Palestyny.
Wkrótce po wybuchu II wojny światowej pisarz przeniósł się do Wilna. Tam w 1940 r. poślubił żydówkę Tamarę Karren. Po kilku miesiącach udali się wspólnie (przyczyną szybkiego wyjazdu z Wilna było m.in. zainteresowanie ich osobami NKWD) do Jerozolimy przez Moskwę, Baku, Iran i Irak. Tam pisarz początkowo współpracował z hebrajskimi wydawnictwami, prasą i teatrem. Później rozpoczął pracę w nasłuchu radiowym Polskiej Agencji Telegraficznej. Tam pracował do czasu wyjazdu z Palestyny.
Podczas pobytu w Jerozolimie autor zmienił wyznanie z judaizmu na katolicyzm. Było to przyczyną rozwodu z Tamartą w 1945 r. Rok później Brandstaetter wyjechał do Egiptu, a stamtąd do Rzymu. Tam przyjął chrzest i poślubił Reginę - sekretyarkę ambasadora polskiego. W latach 1947- 1948 był attache kulturalnym przy ambasadzie RP w Rzymie. Tam w 1948 r. zorganizował obchody setnej rocznicy założenia Legionu Mickiewicza. W tym samym roku wrócił do Polski i zamieszkał w Poznaniu. Tam został kierownikiem literackim Teatru Polskiego, a później Teatru Wielkiego. Był też wiceprezesem Oddziału Poznańskiego Związku Zawodowego Literatów Polskich. W 1950 r. wyjechał do Zakopanego, gdzie przez 10 lat był przewodniczącym Rady Kultury przy Miejskiej Radzie Narodowej. W tymże roku został członkiem Polskiego PEN Clubu.
W 1951 r. stworzył libretto opery "Bunt żaków" Szeligowskiego, za co został wspólnie z nim uhonorowany Państwową Nagrodą Artystyczną I stopnia. Zajął się też przekładami niektórych dzieł Szekspira.
W 1956 r. został członkiem korespondentem francuskiej Academie Rhodanienne des Lettres. Rok później został Honorowym Obywatelem Zakopanego, natomiast dwa lata później otrzymał za całokształt twórczości literackiej Nagrodę im. W. Pietrzaka.
W 1960 r. autor powrócił do Poznania, gdzie poświęcał się wyłącznie twórczości literackiej. Zajmował się też przekładami Szekspira oraz Starego i Nowego Testamentu.
W 1986 r. zmarła jego żona. Przeżył ją tylko o rok- zmarł na zawał serca 27 września 1987 r.

Kalina Beluch