Orhan Pamuk

Orhan Pamuk - biografia, życie i twórczość

Orhan Pamuk to najwybitniejszy współczesny powieściopisarz turecki, laureat literackiej Nagrody Nobla. Jego książki przetłumaczono na ponad 40 języków. Ich łączna sprzedaż kształtuje się na poziomie dwóch milionów egzemplarzy.
Fot. Jerry Bauer

Urodził się 7 czerwca 1952 roku w Stambule. Studiował architekturę i dziennikarstwo. Trzy lata spędził na stypendium w USA. Rozgłos pisarski zaczął zdobywać w latach dziewięćdziesiątych. Jedna z jego powieści została wówczas zekranizowana; inna - Yeni Hayat – stała się tureckim bestsellerem wszechczasów. Powieści Orhana Pamuka były wielokrotnie nagradzane, tak w Turcji jak i za granicą. W 2003 roku został przyznano mu najbardziej lukratywną nagrodę literacką IMPAC Dublin Award, w ubiegłym - pokojową nagrodę podczas Targów Książki we Frankfurcie.

Pisarz często wypowiada się na ważne i drażliwe tematy społeczno-polityczne. W 1989 roku, gdy Ajatollah Homeini rzucił śmiertelną klątwę na Salmana Rushdiego za przestępstwo apostazji, Orhan Pamuk jako pierwszy pisarz z muzułmańskiego kraju wystąpił w obronie autora Szatańskich wersetów. W grudniu 1998 roku odmówił przyjęcia tytułu „artysty państwowego”. „Przez całe lata krytykowałem państwo za podyktowane ograniczonym nacjonalizmem wtrącanie do więzień pisarzy, by w ten sposób rozwiązać siłą problem kurdyjski”, uzasadnił swą decyzję. W bieżącym roku zakończył się proces o oczernianie Turcji, wytoczony mu przez rząd turecki. Przyczyną procesu był wywiad udzielony jednej ze szwajcarskich gazet, w którym pisarz wspominał o ludobójstwie dokonanym przez Turków na ludności ormiańskiej podczas I wojny światowej.

W powieściach Orhana Pamuka często pojawia się wątek poczucia rozbicia lub utraty tożsamości, wywołanej przez konflikt między europejskimi a muzułmańskimi wartościami. Dotykają one głęboko zakorzenionego problemu napięcia między Wschodem a Zachodem, religijną tradycją a sekularyzmem. Europejczycy i Amerykanie od dawna uważają Orhana Pamuka za drogmana - przewodnika i tłumacza po niezrozumiałym dla przedstawicieli zachodniej cywilizacji Wschodzie.

Nagrody i wyróżnienia
Milliyet Roman Yarışması Ödülü (1979)
Orhan Kemal Roman Ödülü (1983)
Madaralı roman Ödülü (1984)
The Independent Award for Foreign Fiction (1990)
Prix de la Découverte Européenne (1991)
Prix France Culture (1995)
Prix du Meilleur Livre Étranger (2002)
Premio Grinzane Cavour (2002)
The IMPAC Dublin Award (2003)
Ricarda-Huch-Preis (2005)
Pokojowa Nagroda Księgarzy Niemieckich (2005)
Prix Médicis étranger (2005)
Prix Méditerranée Étranger (2006)
Literacka Nagroda Nobla (2006)