Auschwitz. Naziści i `Ostateczne rozwiązanie`
Laurence Rees

Nie zmierzali do żadnej stacji. Ten pociąg jechał do nikąd.

Wiele już zostało napisanych książek o tematyce obozowej. O obozie w Oświęcimiu poświęcono chyba najwięcej uwagi ze względu na to jakie było jego przeznaczenie.
Miał to być obóz zagłady czyli całkowitego zniszczenia. Pojęciem zagłady określa się ludobójstwo dokonane przez hitlerowców w głównej mierze na ludności żydowskiej podczas II wojny światowej.
Po książkę sięgnęłam między innymi dlatego, że autor jest twórcą serialu o tej tematyce oraz wielokrotnie nagradzanym za zasługi dla historii i telewizji.
Autor opisuje jak obóz dla polskich więźniów politycznych przeobraził się w miejsce kaźni i największego ludobójstwa w historii, w którym życie straciło ponad milion Żydów. Poświęca dużo uwagi jak doszło do samego pomysłu powstania obozu, do planów, myśli jak wszystko zebrać w całość aby nic i nikt nie wymknęło się spod kontroli. Analizuje psychikę tych działań a co za tym idzie ludzi, którzy działali przy "produkcji" machiny zagłady.
Autor przedstawia fakty o których wcześniej nie słyszałam, co jeszcze bardziej wzbudziło moje zainteresowanie.
Książka napisana bardzo przystępnym językiem, opatrzona w materiały źródłowe oraz ogrom ilustracji,które bardziej pomogły zobrazować to o czym czytamy.
W jednej z publikacji przeczytałam, że książka powinna zostać wpisana do "kanonu podstawowych dzieł kształtujących wiedzę o faktach niedostatecznie znanych i trudnych dziś do zrozumienia dla wielu".
Uważam, ze tak powinno być. Książka jest warta uwagi i każdy interesujący się tym tematem powinien zwrócić na nią uwagę.

O jednym z najbardziej znanych i kontrowersyjnych obozach koncentracyjnych a jednocześnie obozie śmierci w czasie II wojny światowej napisano już wiele. Każdy z autorów podchodzi do tego zagadnienia od innej strony oraz skupia się na innych jego elementach.

Laurence Rees przez piętnaście lat zbierał materiały, podróżował w celu odbycia rozmów, przeprowadzenia wywiadów i zdobyciu jak najbardziej rzetelnych informacji, aby oddać w ręce czytelnika pozycję wyjątkową. Nie znajdziemy w niej podkoloryzowanych opisów i pięknie opakowanej brutalnej rzeczywistości. Znajdziemy za to wstrząsające akty przemocy psychicznej i fizycznej oraz opisy sytuacji, które powodują gęsią skórkę.

„Ostateczne rozwiązanie” nazistów zakładało pozbycie się ogromnej liczby Żydów w jak najkrótszym czasie. Decyzje dotyczące szczegółów tej akcji zostały podjęte w 1942 roku. Mimo, iż początkowo to wcale nie Auschwitz było obozem, w którym dokonywano najwięcej morderstw, to w roku 1944 kiedy na masową skalę dochodziło do uśmiercania węgierskich Żydów, zdecydowanie wysunęło się na prowadzenie.

Autor w swojej pracy cofa się do czasów przed II wojną światową, aby ukazać największych niemieckich zbrodniarzy nie tylko przez pryzmat działań w obozach koncentracyjnych, ale również wcześniejszego życia, jakie wiedli. Zwrócił również uwagę na podejmowanie decyzji, które akceptowane przez Adolfa Hitlera były zazwyczaj tylko ustnie, podobnie jak tylko ustnie udzielał wskazówek i rozkazów swoim podwładnym. Dlatego tak trudno po latach odnaleźć było zapiski dotyczące szczegółów podejmowanych przez nich działań. 

Niewątpliwie jest to lektura wymagająca, której nie przeczytamy od początku do końca za jednym podejściem. Wiele ujętych w niej kwestii należy przemyśleć i poukładać sobie w głowie oraz skonfrontować z wiadomościami i informacjami, które już posiadaliśmy.

Śmiało mogę stwierdzić, że autor wykonał naprawdę ogrom pracy, aby w jak najbardziej obiektywny sposób przedstawić plan zagłady europejskich Żydów zwany właśnie „ostatecznym rozwiązaniem”.

W zakończeniu książki możemy jednak spotkać się z pewnym rozczarowaniem – nie samą lekturą oczywiście, ale tym, jakie okazały się próby Żydów, aby wrócić do dawnych domów. Wielu z nich nie miało dokąd wracać, a sąsiedzi, z którymi wcześniej dobrze żyli, udawali, że ich nie poznają i nie chcieli mieć z nimi nic więcej wspólnego. Nasuwa się zatem w tej sytuacji pytanie: Jaka sprawiedliwość jest na tym świecie, że osoby, które przetrwały obozowe piekło nie doznały wytchnienia, ale nawet po wyzwoleniu dalej musiały walczyć o przetrwanie każdego kolejnego dnia? 

„Auschwitz. Naziści i ‘ostateczne rozwiązanie’ ” to pozycja historyczna, która z pewnością znajdzie rzesze odbiorców chcących poszerzyć swoją wiedzę w tym temacie. Osobiście polecam i zachęcam do sięgnięcia po nią.