Dzieciństwo w opresji. Pomiędzy przemysłem kulturowym a technokratycznymi reformami szkolnictwa
Christian Rittelmeyer

Ocena: 0 (0 głosów)

Rozdział pierwszy niniejszej książki przedstawia konkretny przykład zabawy dziecięcej i wyjaśnia, jakie możliwości kształcenia oferuje dzieciństwo, w którym dziecko ma szansę przeprowadzać różnorodne sensoryczne, motoryczne, rozwijające ducha i duszę doświadczenia, które wielostronnie pobudzają siłę fantazji, oraz nabywać istotnych kompetencji moralnych w spontanicznej aktywności. Jest to jednak możliwe tylko wówczas, gdy wychowanie na poziomie przedszkola i szkoły podstawowej nie jest ograniczone do ofert i działań edukacyjnych „dostosowanych do potrzeb gospodarki” i „gwarantujących zachowanie zasadniczych celów”. Zastąpienie spontanicznej zabawy przez instrukcję lub samodzielnej eksploracji otoczenia (co nazywa się czasem myląco „pedagogiką zabawy”) przez ekonomicznie zorientowane instytucje edukacyjne oznaczałoby – jak zostanie to ukazane – zahamowanie rozwoju „podstawowych kompetencji”, które w rzeczywistości są niezbędne do podejmowania różnych wyzwań przyszłości. Jeżeli przy tym niemieckie przedszkole jest przedstawiane zainteresowanym imigrantom jako grupa zabawowa (playground rather than a pre-school), daje to powód do wskazania, że t a odmiana czystej pedagogiki zabawy i działania nie powinna być tutaj faworyzowana. Twierdzenie, że przedszkola rzeczywiście zaspokajają prawdziwe, różnorodne potrzeby dzieci w zakresie edukacji, budzi wiele wątpliwości. Obok jakże istotnej dla rozwoju dziecka zabawy edukacja przedszkolna powinna obejmować opowiadania, wycieczki na łono natury oraz wycieczki do zakładów rzemieślniczych, działania rozwijające aktywność percepcyjno-motoryczną, ćwiczenia pobudzające do obserwacji własnego otoczenia oraz inne działania pedagogiczne tworzące możliwie jak najszersze i odpowiadające potrzebom rozwojowym dziecka przestrzenie edukacyjne. Nie chodzi tutaj oczywiście o przesuwanie czasu rozpoczynania nauki szkolnej do wieku przedszkolnego. Opisane powyżej dążenie do tworzenia wolnych przestrzeni dla rozwoju i edukacji dziecka zwraca się także przeciw coraz mocniej uwydatniającej się w społeczeństwie kulturze, którą północnoamerykańscy psychologowie i przedstawiciele nauk społecznych określają jako rapid-fire culture, czyli „kultura szybkostrzelna”. Formy przejawiania się i oddziaływania tego agresywnego, skomercjalizowanego i hamującego możliwości rozwoju przemysłu kulturowego zostaną skonkretyzowane w następnym rozdziale. Poprzez pojęcie to rozumiemy wszelkie – wyprodukowane na masową skalę jedynie w celach komercyjnych – zabawki, komiksy, książki dla młodzieży, filmy telewizyjne, opery mydlane, muzyczne DVD itd., które dzisiaj w coraz większym stopniu określają i ideologicznie ukierunkowują dziecięce światy życia codziennego.