Dzień Domeny Publicznej 2012

Dzień Domeny Publicznej to nieoficjalne święto przypadające 1 stycznia i obchodzone w kilku krajach na świecie. W Polsce po raz pierwszy obchody Dnia Domeny Publicznej zorganizowała Fundacja Nowoczesna Polska w roku 2007.

1 stycznia 2012 wygasają prawa autorskie do twórczości autorów, którzy zmarli 70 lat temu. Od początku roku 2012 będzie można swobodnie korzystać z dzieł takich twórców jak: Ignacy Jan Paderewski, Tadeusz Żeleński-Boy, Emil Zegadłowicz. Z twórców zagranicznych są to m.in. Wirginia Woolf, James Joyce, Marina Cwietajewa, Robert Baden-Powell.

W roku 2011 do domeny publicznej weszły dzieła m.in. Olgi Boznańskiej, Kazimierza Przerwy-Tetmajera, Józefa Pankiewicza, Władysława Sebyły, a także Isaaka Babla, Michaiła Bułhakowa, Paula Klee, Selmy Lagerlöf.

Domena Publiczna to zbiór dzieł, które z różnych powodów nie są objęte prawami autorskimi, np. dlatego, że ich autorzy zdecydowali się udostępniać je całkowicie bezpłatnie i bez żadnych warunków.

W polskim prawie autorskim pojęcie Domeny Publicznej, formalnie rzecz biorąc, nie występuje, choć istnieje wiele inicjatyw i projektów, które wykorzystują twórczość, do której wygasły autorskie prawa majątkowe, czyli dzieła będące w Domenie Publicznej. Korzystają z niej na przykład biblioteki cyfrowe, digitalizując i udostępniają kopie cyfrowe utworów w Internecie.

O Domenie Publicznej w Polsce mówi się najczęściej w opozycji do utworów, których wykorzystanie jest ograniczone. Zgodnie z polskim prawem autorskim, oryginalne prace literackie, dzieła sztuki, utwory muzyczne itp. są chronione prawem od momentu ich stworzenia aż do 70 lat po śmierci autora. Po tym czasie wygasa prawo autorskie, a utwór wchodzi do Domeny Publicznej.

Domena Publiczna to zbiór utworów, które nie są kontrolowane, zabezpieczone czy zawłaszczone przez kogoś na mocy systemu własności intelektualnej. Określenie to ma wskazywać, że utwory są własnością publiczną, dostępne dla każdego z nas, do wykorzystania w dowolnym celu.

Przejście utworu literackiego do Domeny Publicznej oznacza m.in., że może być on zdigitalizowany i upubliczniony w Internecie. Polscy organizatorzy Dnia Domeny Publicznej - Fundacja Nowoczesna Polska oraz Koalicja Otwartej Edukacji proponują szerokie rozumienie tego terminu jako "dobra wspólnego całego społeczeństwa, a nawet całej ludzkości, na które składają się takie zasoby wspólne, jak dziedzictwo kulturowe, wspólny język, wspólna wiedza i wymieniane informacje, środowisko naturalne i krajobraz" .

Na gruncie polskim Koalicja Otwartej Edukacji i Fundacja Nowoczesna Polska podejmują działania na rzecz upowszechnienia i zakorzenienia w świadomości społecznej pojęcia Domeny Publicznej. Jednym z projektów edukacyjnych, który czerpie z zasobów Domeny Publicznej, jest Szkolna Biblioteka Internetowa "Wolne Lektury" (www.wolnelektury.pl).

Koalicja Otwartej Edukacji organizuje Dzień Domeny Publicznej, aby uczcić uwolnienie kolejnych twórców. W programie m.in. wystąpienie dyrektora Biblioteki Narodowej dra Tomasza Makowskiego. W tym roku świętowanie odbędzie się 5 stycznia 2012 w klubie Znajomi Znajomych w Warszawie.

źródło: culture.pl, PAP