Agnes Grey
Anne Brontë

Często zdarza się, że debiut autorski wydaje się być najsłabszy w porównaniu do kolejnych prac. Debiutancka powieść Anne Bronte "Agnes Grey" blednie w porównaniu z jej "Lokatorką Wildfell Hall". Autorka tej powieści zanim została pisarką pracowała jako guwernantka. Powyższa powieść (na podstawie jej doświadczeń) ukazała się w druku w 1847 roku. Główną bohaterką uczyniła córkę pastora, którego rodzina była w trudnej sytuacji finansowej. Jako kobieta w tamtych czasach Agnes miała niewiele możliwości na zatrudnienie. Zatem jako niezamężna kobieta wybrała zawód, który nie przyniósł jej wstydu. Po drodze doświadczyła trudności z podopiecznymi i odczuła siłę wpływu bogactwa na zaburzenie moralności...

Agnes Grey niewiele wiedziała o reszcie świata. Była ośmieszana, doświadczała egoizmu. Jej życie było przyziemne. Była osobą wrażliwa, ukazaną jako purytańska męczennica. Pominięto tu romantyzm. Moim zdaniem, głównym problemem książki jest względny brak rozwoju w charakterze głównej postaci. Mimo że wiele doświadcza to na końcu powieść jest taka sama jak na początku. Niczego nie kwestionuje, nigdy nie wątpi. Przez większość czasu jest przygnębiona (tak bardzo, że czasami aż wydaje się marudna), pogardzana. Jednak stara się widzieć dobro w każdym. Trochę mnie irytował także sposób w jaki autorka przedstawiła pozostałych bohaterów. Wszyscy bogaci byli źli a ludzie z niższych klas społecznych byli z natury dobrzy. Przypominali karykatury samych siebie...

Napisana w formie pamiętnika w narracji pierwszoosobowej książka brzmi tak, jakby została stworzona przez prawdziwą córkę pastora. Zawiera mieszankę cech charakterystycznych dla romansów "chrześcijańskich". To powieść, gdzie wiara jest częścią nawet codziennych rozmów. Dziwi też fakt, że główna bohaterka ani razu w trakcie powieści nie ulega omyłkom, zatem nie ewoluuje, nie zmienia się. Jest najbardziej perfekcyjną istotą, jaką kiedykolwiek spotkałam. Ciągle moralizuje. Talent Anne Brontë w kwestii krytyki społecznej ujawnia się dopiero w drugiej części powieści. Niestety wątek romantyczny rozczarowuje. To jakby złączenie fragmentów z "Jane Eyre. Autobiografii" i Wichrowych wzgórz. Znalazłam tu kilka bardzo pięknych opisów przyrody - szczególnie w drugiej części powieści. Niestety pierwsza połowa książki jest zbyt wolna. Historia ma również jeden z najbardziej niezadowalających zakończeń, jakie kiedykolwiek czytałam. Od samego początku historia łączy silne sympatie feministyczne, ale te giną gdy Agnes znajduje pocieszenie w ramionach mężczyzny... Cóż za rozczarowanie...

Jednak autorka bardzo mnie zaskoczyła tym, że wyprzedziła swoje czasy w ukazaniu w powieści kwestii praw zwierząt. Niektórzy krytycy uważali, że Brontë próbowała w tak zawoalowany sposób przedstawić losy kobiet w społeczeństwie. Pewnym jest, że Anne Bronte ukazała tu pozycję guwernantek i wpływ tej profesji na życie tych młodych kobiet. Jej skrupulatne spojrzenie na cienki fornir szlachty, bogatej i pozbawionej moralności jest interesujące. Nakreślone oblicza rodzin bogaczy to przykład jednej z najbardziej skutecznych sztuk cichej grozy w literaturze. Pisarka ukazała tu również jak ulotna jest tymczasowa przyjemność z flirtu, a wynagradzana jest skromność i wiara w Boga. Ponadto nie bała się pisać o różnicach w sposobie postrzegania przez mężczyzn i kobiety. "Agnes Grey" to także jakby podręcznik bycia cierpliwym i posłusznym Bogu, momentami melodramatyczny. Poczucie tragedii i intensywnego romansu jest tutaj nieobecne. Książka jest daleka od ekscytujących.

Utwór można nazwać hołdem dla jednostki i jej prawa do poszukiwania szczęścia, niezależnie od płci i przynależności do klasy społecznej, a także panujących obyczajów. Trzeba jednak przyznać, że lektura jest bardziej o tolerancji i wytrwałości, niż o podejmowaniu jakichkolwiek działań. Dlatego może miejscami niemiłosiernie się dłuży. Krótkie rozdziały są często bardzo ponure. Proza jest bezpośrednia, zdarzają się także fragmenty dowcipne (od czasu do czasu autorka błyska humorem). Kilka razy, gdy pisarka pozwoliła sobie na sarkazm - brzmiało to fantastyczne, ale wiele z tej książki przypomina raczej "szarą", pedantyczną lekturę. Przepełniają ją chłodne obserwacje brytyjskiego podziału na klasy społeczne i płeć. Większość powieści to jakby zamaskowana autobiografia. Mimo że nie jest zbyt obszerna ciężko mi się ją czytało...

Informacje dodatkowe o Agnes Grey:

Wydawnictwo: MG
Data wydania: 2012-06-01
Kategoria: Literatura piękna
ISBN: 978-83-7779-082-3
Liczba stron: 240
Dodał/a opinię: Agnieszka Chmielewska-Mulka