Roland
Stephen King

Cykl "Mroczna wieża" Stephena Kinga,  zyskał już miano kultowego i klasycznego w literaturze fantasy. Niesamowity, wyniszczony  świat alternatywnej rzeczywistości i przemierzający go samotnie wędrowiec o imieniu Roland - ostatni z klanu rewolwerowców, zachwycił miliony czytelników na całym świecie, którzy z zapartym tchem wyczekiwali na kolejne odsłony epopei, jakich dotąd ukazało się siedem. Niepokojąca, zaskakująca i inna niż klasyczna forma powieści - to chyba najlepsze i najtrafniejsze uzasadnienie niezwykłej popularności tego cyklu, który wciąż rozpala serca i wyobraźnię kolejnych pokoleń czytelników.. Doskonałą okazją ku temu jest najnowsze wznowienie sagi Stephena Kinga przez wydawnictwo Albatros,  nakładem którego ukazała się pierwsza część cyklu - "Roland".

 Opowieść ta przenosi Nas na wyniszczoną i spaloną ziemię świata, o którym wiemy bardzo mało.. Przemierza go Roland, podążający za tajemniczym mężczyzną w czerni, który skrywa  odpowiedzi na wszelkie pytania rewolwerowca.. To walka z owym przeciwnikiem, piekłem pustyni i całą gamą niezwykłych postaci i dziwów, jakie przyjdzie Mu spotkać na swojej drodze.. Są to m.in. szaleni i niebezpieczni osadnicy, opętana kapłanka, potwory żyjące pod powierzchnią ziemi, gadający kruk i mały chłopiec.. 

 "Roland" to książka niezwykła, zarówno pod względem gatunkowym jak i treści, którą w sobie zawiera. Po pierwsze jest to wyjątkowe, skomplikowane, ale i ze wszech miar udane połączenie literatury przygodowej, fantastyki, horroru i czegoś na wzór egzystencjalnej przypowieści.. Po drugie jest to bardzo zróżnicowana historia, w której to początek jest zupełnie czymś innym, aniżeli jej środkowy i końcowy etap. Innym w niemalże każdym znaczeniu, gdyż oto pierwsze strony przypominają pasjonującą opowieść rodem z westernu, jej środek przywołuje z kolei skojarzenia z książką grozy, tak bardzo charakterystyczną dla późniejszych dokonań Kinga, zaś jej zakończenie to coś na wzór psychologicznej historii o ludzkim powołaniu, w której rzeczywistość i fikcja nawzajem się przeplatają. I co trzeba wyraźnie powiedzieć, nie jest to łatwa lektura, tak jak i również przyjemność z jej poznawania jest bardzo różna, w zależności od postępu w jej czytaniu.. Niemniej, jest to jedna z tych wyjątkowych pozycji w literaturze, która nie daje o sobie zapomnieć na bardzo długo po zakończeniu lektury, a i jej wartość zyskuje wówczas bardzo wiele w sercach i umysłach czytelnika..

 Wielką wartością, ale także i pewnym kłopotem tej książki, jest jej bardzo skomplikowany charakter. Oto bowiem zostajemy "wrzuceni" do nieznanego Nam świata, w któym jest jeden dobry bohater i jego antagonista - człowiek w czerni. To, co ich łączy, na czym polega ich wzajemna relacja, jakie motywy nimi kierują i o co tak naprawdę chodzi w tej pogoni - stanowi dla Nas wielką tajemnicę, której jedynie drobne fragmenty poznajemy w końcowych rozdziałach tej opowieści.  Oczywiście stanowi to dla Nas wielkie wyzwanie, intrygującą grę z autorem i sposobność do zadawania własnych pytań (co osobiście kocham w literaturze).., lecz jednocześnie jest to naturalne pole do popisu dla chaosu, bałaganu, zmęczenia i znużenia tą lekturą.. King jest Kingiem, i nigdy nie idzie w swej twórczości na kompromisy, zgoda. Jednak nie mogę oprzeć się wrażeniu, że to trochę nazbyt wysoko postawiona poprzeczka, zwłaszcza dla tych czytelników, którzy dotąd nigdy nie zetknęli się z tym cyklem. Moim skromnym zdaniem początek tej epopei nie jest idealny, a kolejne części cyklu znacznie go przewyższają.., co niewątpliwie jest związane właśnie w owym skomplikowanym charakterem tego "początku"..

 Na słowa uznania zasługuje z pewnością fantastyczny świat wykreowany na kartach tej opowieści, który z jednej strony tak bardzo przypomina Nasz własny, z drugiej zaś jest jego kompletnym, mrocznym i smutnym przeciwieństwem. To świat pustkowia, samotności, wszelakiej maści  zagrożeń, potworów, demonów, złych postaci.., w którym to człowiek stanowi zdecydowaną mniejszość. To świat palącego słońca, bezkresnych przestrzeni i śladów upadku dawnej cywilizacji.. Pytań o to  czym jest ów miejsce, może być mnóstwo.., podobnie jak i odpowiedzi. Czy to Ziemia przyszłości, jedna z jej alternatywnej wersji, czy też zupełnie obca planeta..? Tego autor Nam wprost nie mówi, co akurat w tym przypadku wydaje się być jak najbardziej trafnym krokiem, gdyż często pytania i niewiedza jest bardziej intrygująca, aniżeli prawda.. I chyba w tym przypadku tak właśnie się dzieje..

 Zazwyczaj w tym miejscu skupiam się na bohaterach omawianej książki, jednak w tym przypadku nie jest to prostym zadaniem. Z jednej strony mamy bowiem główną postać rewolwerowca - Rolanda, o którym wiemy bardzo mało..Z drugiej zaś mężczyznę w czerni, o którym wiemy jeszcze mniej.. I o ile w przypadku rewolwerowca poznajemy skąpą garść informacji o jego przeszłości, to w przypadku "czarnego charakteru, tak się nie dzieje.. Roland to ostatni z przedstawicieli Klanu Rewolwerowców - odważnych wojowników, którzy walczą ze złem. Jest to bardzo tajemniczy człowiek, który poświęcił całe swoje życie jednemu celowi, odnalezieniu Człowieka w Czerni i poznaniu tajemnicy Wieży.  Z pewnością nie jest to przykład 100%-ego pozytywnego bohatera, którego możemy polubić od razu. To trudna postać, która często irytuje, męczy, drażni.., a jednocześnie przyciąga Naszą ciekawość i uwagę.. Jeśli chodzi zaś o Człowieka w Czerni.., to dla Mnie jest  to uosobienie najczystszego zła, którego twarzy nie możemy tutaj poznać tak do końca, a która to wydaje się być jeszcze bardziej przerażającą, niż ta jaką tu widzimy.. To człowiek ( lub demon) o ogromnej mocy, władzy, sile.., który może uratować ten dziwny świat, jak i również unicestwić w nim wszystko to, co przetrwało.. I co by tutaj nie powiedzieć, to dawno już nie spotkałam w literaturze takiej pary głównych bohaterów, o których prawie nic nie wiemy, a jednocześnie są oni dla Nas tak bardzo interesujący, ciekawi, ważni..

 Styl.. Tutaj mam największe trudności, gdyż serce każe go chwalić i uznawać za wyjątkowy.., zaś rozum dyktuje Mi jak najgorsze epitety względem jego poziomu.. Oto bowiem jest to opowieść podana w bardzo prosty, momentami niedopracowany,  toporny sposób. Zdania nie mają logicznej konstrukcji, dialogi są sztuczne, zaś sam charakter toczenia narracji nie przekonuje.. Oczywiście wiem, że to jedno z pierwszych dzieł Kinga, która powstało przed 30-laty.. Niemniej, nie jest to przykład dobrej pracy pisarskiej, jaka to stała się wizytówką późniejszych dzieł mistrza grozy.. Z drugiej strony jednak czy tak właśnie nie miało być..? Czy styl ten nie miał być tak bardzo jałowy, skąpy, dziwny.., podobnie jak świat opisany w tej opowieści.. Nie znam motywów autora, dlatego też myślę iż interpretacja i wybór jednej z tych dwóch hipotez, powinna należeć indywidualnie do każdego czytelnika.. Ja osobiście obstaję przy tym, iż nie jest to dobry materiał, jak na możliwości Stephena Kinga..

 "Roland" to powieść, która może zachwycić lub też zniechęcić.. To książka wielu skrajności, począwszy od miejsca, bohaterów i akcji, a skończywszy na jej stylu. Niemniej ze swej strony mogę jedynie zaznaczyć, iż stanowi ona dopiero "preludium" do czegoś naprawdę wyjątkowego i wielkiego, czyli kolejnych 6 tomów tego cyklu. Dlatego też jestem zdania, iż naprawdę warto przebrnąć przez tę lekturę, gdyż następne części w pełni Nam to wynagrodzą. Ponadto powieść ta ma naprawdę wiele dobrych momentów, które w przypadku innego autora złożyły by się na świetną książkę, jedynie zaś w odniesieniu do Stephena Kinga powodują pewien niedosyt.. 

Informacje dodatkowe o Roland:

Wydawnictwo: Albatros
Data wydania: 2010-09-24
Kategoria: Fantasy/SF
ISBN: 978-83-6578-131-4
Liczba stron: 320
Tytuł oryginału: The Gunslinger
Język oryginału: angielski
Tłumaczenie: Szulc Andrzej
Dodał/a opinię: Uleczkaa38