Tal
Zbigniew Białas

W okresie międzywojennym społeczeństwo polskie poruszone było dwoma procesami sądowymi: sprawą guwernantki Gorgonowej oskarżonej o zabójstwo swojej podopiecznej i sprawą przedsiębiorcy Grzeszolskiego podejrzanego o otrucie żony i dwójki swoich dzieci.

Zbigniew Białas przestudiował wszystkie materiały prasowe z lat 1936-1939 jakie się ukazały w związku ze sprawą Pawła Grzeszolskiego i napisał na ich podstawie powieść obyczajowo-kryminalną pt.,,Tal".

Paweł Grzeszolski jest inżynierem i chemikiem, właścicielem warsztatów ,,Pegeya" oraz kierownikiem działu sprzedaży w Rurkowni Huldczyńskiego w Sosnowcu. Jego żona Anna od kilku tygodni coraz gorzej się czuje, nie ma siły na nic, nie może jeść, wymiotuje wypadają jej włosy, bolą nogi. Kiedy mdleje przy śniadaniu mąż wzywa lekarza, który stwierdza zatrucie pokarmowe. Niestety w nocy jej stan się pogarsza i nad ranem umiera. Doktor Anisfeld podejrzewając u kobiety zatrucie chloral hydratem idzie na policję i zgłasza tam swoje wątpliwości. Komisarz Payonk zaczyna badać sprawę.

Wkrótce bliźnięta Grzeszolskich - Jurek i Lucyna również zaczynają chorować i mają takie same objawy jak ich nieżyjąca już matka. Po kilku latach dzieci umierają, a sekcja zwłok wykazuje zatrucie metalem ciężkim-talem. Sosnowiczanie oskarżają o zbrodnię ojca dzieci, piętnują go, robią mu różne złośliwości. Mężczyzna zostaje zwolniony z pracy dopóki nie wyjaśni się jego sytuacja w związku z oskarżeniami. 

Zbigniew Białas doskonale przedstawił narastającą i gęstniejącą atmosferę grozy na ulicach Sosnowca. Bohaterowie dzielą się swoimi emocjami, podejrzeniami i obawami. Doskonale zarysował konflikty obyczajowe pomiędzy poszczególnymi osobami np. siostry Anny Grzeszolskiej- Genki Kuczalskiej z Pawłem Grzeszolskim, z którym miała romans, albo jej konfliktu z kochanką Pawła - Pelagią Staciwińską, która została później jego żoną. Stopniowo ujawniał trudne relacje pomiędzy rodziną Grzeszolskich i Bugajów-teściów Pawła. Nakreślił trudną sytuację drugiej żony Grzeszolskiego -Pelagii, którą ludzie obrzucają na ulicy wyzwiskami, nie chcą obsługiwać w sklepie, dzieci rzucają w nią kamieniami. Kobieta zostaje zaszczuta i wychodzi z domu tylko nocą w towarzystwie męża.

Autor bardzo realnie przedstawił życie codzienne w okresie międzywojennym, a także stosunki polsko-żydowskie. Bez trudu można wyobrazić sobie spacer ulicami Sosnowca, wygląd sądu,  mieszkań czy zakładu pracy. 

,,Tal" pokazuje całkowitą kompromitację sądownictwa, bo do dziś nie wiadomo, czy w ogóle doszło do popełnienia zbrodni przez Grzeszolskiego. Samo śledztwo kilkakrotnie przerywano, bo nie można było zebrać wystarczających dowodów. Proces od początku był istnym widowiskiem i budził emocje w całej Polsce. Pawła Grzeszolskiego bronił adwokat z Warszawy dr Zygmunt Hofmokl-Ostrowski znany z wygrywania bardzo trudnych i kontrowersyjnych spraw.

,,Tal" to lektura, która sprawi, że sami będziecie gubić się w domysłach, zmieniać zdanie i uparcie dążyć do wyjaśnienia kto tak naprawdę otruł kobietę i jej dzieci. Polecam:)

Więcej na:  http://magiawkazdymdniu.blogspot.com/