Współczesna psychologia mediów. Nowe problemy i perspektywy badawcze
Grzegorz Ptaszek

Niegdyś radio, gazeta i telewizja... dziś smartfon, tablet i laptop. Podłączony do sieci człowiek czyta i słucha, jednocześnie wysyłając SMS-y, zaś jadąc rano do pracy, zawzięcie stuka w klawisze, czyta lub słucha najnowszą książkę ulubionego autora, przegląda informacje i jednocześnie sprawnie porusza się po mieście. Aktywny, ale jakby wyobcowany, zamknięty w swoim prywatnym i zarazem medialnym świecie człowiek...

Nowe media i technologie z wielką dynamiką wdzierają się do ludzkiego życia. Jak wskazuje Pamela Rutledge z Media Psychology Research Center, dzisiejszy człowiek nie potrzebuje jedynie dostępu do informacji, pragnie on także doświadczać i to, o dziwo, przy znacznym udziale mediów. Era informacji została zatem wyparta przez erę zaangażowania. Jakie będą tego konsekwencje?

Redakcja w składzie: Agnieszka Ogonowska i Grzegorz Ptaszka, pokusiła się o publikację noszącą tytuł Współczesna psychologia mediów. Nowe problemy i perspektywy badawcze, stanowiącą zbiór bardzo interesujących i nowatorskich w swym podejściu artykułów naukowych dotyczących mediów.

Zmiany, jakie mają miejsce w świecie mediów, bezsprzecznie pociągają za sobą kolejne, także te w procesach poznawczych i emocjonalnych funkcjonowania człowieka, w jego zachowaniu, nawykach, a nawet w relacjach interpersonalnych, jakie tworzy. Zdaniem Redaktorów monografii, obszar mediów jawi się naukowcom jako nieznany i dynamiczny ląd wymagający interdyscyplinarnego podejścia.

„Współczesna psychologia mediów” to szereg artykułów, którego autorami są psychologowie z różnych ośrodków naukowych, traktujących o roli współczesnych mediów w życiu człowieka. Szczególnie wartościowe wydają się być artykuły poświęcone nowym mediom i technologiom komunikacyjnym, które na stałe zagościły w naszym życiu, a o których wpływie na funkcjonowanie człowieka wciąż niewiele wiadomo.

Sięgając po tę publikację, Czytelnik nie tylko pogłębi wiedzę na temat nowych technologii oraz konsekwencji, jakie niosą za sobą w kontekście funkcjonowania społecznego, poznawczego i emocjonalnego człowieka, ale także zastanowi się nad strukturą rodziny, w której media zdominowały relacje interpersonalne. Przyjrzy się również zjawisku employer brandingu, wskazując na istotne atrybuty internetowych ogłoszeń, zwłaszcza ogłoszeń pracy. Ponadto Czytelnik odpowie sobie na pytanie, czy jego ulubiony serial może także uczyć? A dokładniej: czy dzięki serialowi „Bez tajemnic” przeciętny Polak wie więcej na temat terapii?

Powyższą monografię polecam psychologom oraz miłośnikom psychologii i mediów. Zawarte w niej treści stanowią doskonałe wyjście do rozważań nad rolą mediów w życiu współczesnego człowieka. Pogoń za najnowszą technologią okupiona jest ogromnym wysiłkiem i mimo że nie sposób dogonić psychologiczną refleksją nowych technologii, to warto być za nimi tylko o dwa kroki z tyłu, nie zaś sto.

Powyższa monografia zainspirowała również redakcję PS-pl, dzięki niej powstały bowiem artykuły: „Zaufaj, oglądaj” oraz „Medialna rozrywka” 

źródło: Kamila Pasek, http://psychologia-spoleczna.pl/recenzje-ksiazek/1539-wpm.html

Przykładowo bardzo ciekawa i świetnie przeprowadzona jest analiza serialu HBO pod tytułem „Bez tajemnic”. Jej autor skupił się mianowicie na ukazaniu relacji pomiędzy walorami poznawczymi dzieła a edukacją psychologiczną.

Wraz z rozwojem nowych technologii, rozwijają się również nowe media, przemysł reklamowy oraz techniki manipulacji medialnej. To z kolei rodzi coraz to bardziej złożone problemy natury nie tylko teoretycznej i metodologicznej, ale i psychologicznej. Potrzeba wszakże nowych paradygmatów, metod, technik, narzędzi badawczych oraz wskaźników umożliwiających dokonywanie porównań o obszarze treści przekazów medialnych. Opracowania dotyczące tych zagadnień dezaktualizują się w zastraszająco szybkim tempie. Niemniej jednak warto bacznie śledzić tę ewolucję po to, aby nie dać się wciągnąć w wir niezrozumiałych zmian, lecz pojmować zachodzące procesy, których mimo wszystko jesteśmy częścią. W związku z powyższym warto sięgnąć po najnowszą i bez wątpienia najbardziej aktualną spośród dostępnych na rynku wydawniczym monografię zawierającą prezentację badań w tym obszarze, a mianowicie książkę przygotowaną przez Agnieszkę Ogonowską oraz Grzegorza Ptaszka, pod tytułem „Współczesna psychologia mediów. Nowe problemy i perspektywy badawcze”.

Gorąco polecana czytelnikom publikacja jest zbiorem tekstów pedagogów, medioznawców, wybitnych ekspertów zajmujących się mediami, nowymi językami komunikowaniem, a także psychologicznymi aspektami odbioru medialnych przekazów. Umożliwia ona zagłębienie się w proces konstrukcji naszego życiowego doświadczenia, tworzenia więzi społecznych, inicjowania relacji na tle kulturowym, wytwarzania emocji, zapośredniczonego komunikowania się, obcowania z produktami kultury masowej. Oznacza to, że pozwala nam poznać od podszewki te aspekty naszej rzeczywistości, które choć stanowią dla nas codzienność, to w ogromnej części pozostają nieustającą i fascynującą zagadką.

Autorzy tekstów zebranych w prezentowanym tomie ubolewają nad ludzkimi słabościami, które dają się we znaki w ramach kontaktu na linii człowiek – medium. Wynikają one zazwyczaj z braku znajomości podstawowych zasad psychologii. To kreuje jak dotąd niezaspokojoną potrzebę, a więc wyzwanie dla środowiska akademickiego. Ci spośród badaczy, którzy się go podjęli z powodzeniem zrealizowali to trudne zadanie. Uświadomili wszak czytelnikom w jaki sposób obcować ze środkami masowego przekazu. Wbrew pozorom nie jest to wcale łatwe, albowiem niesie ze sobą tyleż samo zagrożeń, co i szans. Warto bliżej im się przyjrzeć po to, aby uczynić swoje funkcjonowanie w zmediatyzowanej rzeczywistości społecznej nieco bardziej świadomym.

Na kartach polecanej książki wiele inspiracji znajdą także czytelnicy zajmujący się badaniem fenomenów kultury popularnej. Autorzy bardzo dobrze nakreślili wszakże obszar pól badawczych, jakie można wyznaczyć, a które są istotne w świetle ważnych współcześnie analiz poświęconych psychologicznym aspektom oddziaływania tekstów kultury. Przykładowo bardzo ciekawa i świetnie przeprowadzona jest analiza serialu HBO pod tytułem „Bez tajemnic”. Jej autor skupił się mianowicie na ukazaniu relacji pomiędzy walorami poznawczymi dzieła a edukacją psychologiczną. Inni badacze wyraźnie wyeksponowali czynniki warunkujące odbiór różnych medialnych bodźców, a także kwestie warunkujące to, że ufamy mediom lub im nie wierzymy. Wskazali tym samym na pułapki, jakie na nas czekają w czeluściach mediów oraz uzmysłowili na czym polega psychologia odbioru poszczególnych typów przekazu, a zwłaszcza czym są dźwignie reklamy. To cenne i ciekawe zagadnienia, zwłaszcza z perspektywy odbiorców tych komunikatów.

Zbiór artykułów pod redakcją Agnieszki Ogonowskiej i Grzegorza Ptaszka pod tytułem „Współczesna psychologia mediów. Nowe problemy i perspektywy badawcze” bez wątpienia dostarczy czytelnikom wielu inspiracji dotyczących między innymi badania skuteczności przekazów reklamowych czy różnorodnych czynników w sferze percepcji komunikatów medialnych. Pozwoli zainicjować nowatorskie badania w tym obszarze. Warto w tym celu skorzystać właśnie z tej książki, ponieważ zawiera w sobie najbardziej aktualne omówienie trendów i potrzeb w tej dyscyplinie. Zapoznanie się z nią uświadomi nam na jakim poziomie rozwoju są badania na świecie w obszarze współczesnej psychologii mediów. W związku z powyższym gorąco poleca się jej lekturę wszystkim odbiorcom zainteresowanym wpływami, jakim są poddawani każdego dnia oraz chcą podjąć się ich zbadania.

źródłó: Krzysztof Wróblewski
http://www.konserwatyzm.pl/artykul/10691/wspolczesna-psychologia-mediow-nowe-problemy-i-perspektywy-b

Zacznę od fragmentu „Wstępu”, w którym to fragmencie Agnieszka Ogonowska i Grzegorz Ptaszek, idąc za tezą Pameli Rutledge, piszą:

Przestaliśmy żyć w epoce informacji, a zaczęliśmy żyć w epoce zaangażowania (engagement). Nie potrzebujemy już tylko dostępu do informacji i wiedzy, nowe media i technologie przestały nam służyć jedynie do komunikowania się z innymi, lecz stały się ważnym elementem naszego życiowego doświadczenia, którego istotą jest tworzenie silnej, emocjonalnej więzi człowieka z różnymi produktami kultury masowej, w tym przekazami medialnymi czy urządzeniami. [s. 7]

Dla mnie kluczowym sformułowaniem jest tu „zaangażowanie”. Oto w roku 2010 na uniwersytecie w Maryland w USA przeprowadzono doświadczenie, któremu poddało się dwustu studentów dziennikarstwa. Rzecz polegała na tym, że studenci przez dobę mieli powstrzymać się od korzystania z jakichkolwiek mediów. Jak już się powstrzymali, to opisali swoje wrażenia. Jeden ze studentów napisał tak:

Chociaż na początku dnia czułem sie świetnie, pod wieczór zaobserwowałem zmianę nastroju. Zacząłem czuć się samotnie, odosobniony. Dzwoniono do mnie kilka razy, a ja nie mogłem odebrać. [s. 14]

Grzegorz Ptaszek, który opisuje to badanie stwierdza, że studenci, o ile jeszcze dawali sobie radę bez dostępu do telewizji i gazet, o tyle nie wyobrażali sobie życia bez smartfona. To przywiązanie do najnowszych mediów dotyczy nie tylko studentów; spróbujcie wyobrazić sobie swoje 24 godziny bez telewizji, radia, Netu i telefonu, przy czym nie chodzi o takie 24 godziny, w czasie których będziecie na przykład zdobywać alpejski szczyt, ale o zwyczajną dobę spędzoną w domu. Co można przez 24 godziny robić w domu, kiedy nie ma się dostępu do żadnych mediów? Ja parę godzin pospałabym, może zrobiłabym pranie, poszłabym na długi spacer z psem, a przez resztę czasu czytałabym. Ja jednak umiem i lubię czytać godzinami, ale przecież wielu ludzi po prostu nie umie. Mariusz Makowski, opierając się na tezach Gary’ego Smalla, pisze:

Wielu ludzi spędza codziennie średnio osiem i pół godziny przed komputerem, telewizorem albo z tabletem czy smartfonem. Mózg, będąc organem plastycznym, adaptuje się do tego trybu życia. Wykonywanie wielu czynności naraz (preferencja wykorzystania zasobów uwagi podzielnej) skutkuje trudnością z dłuższym skoncentrowaniem się na jednej czynności. [s. 81]

Po takim dictum można dojść do wniosku, że nowe media są niebezpieczne, bowiem umiejętność koncentrowania się na jednym działaniu, często żmudnym, jest nieoceniona. I owszem – nowe media bywają niebezpieczne, przy czym owo niebezpieczeństwo ma swoje źródła w ludziach. Agnieszka Ogonowska pisze o kompetencjach medialnych i informacyjnych, które są nowym typem kompetencji cywilizacyjnych. Są to kompetencje niezbędne do tego stopnia, że pojawiło się już zagrożenie wykluczeniem cyfrowym. Ci, którzy z rozmaitych powodów nie mają stosownych kompetencji medialnych oraz informacyjnych, spychani są na margines życia społecznego, mają zawężony obraz świata, w konsekwencji czego zawężone jest ich, jak to ujmuje Ogonowska,spektrum egzystencjalnych wyborów. [s. 36]

Media mogą być i bywają niebezpieczne, z czego wielu ludzi zdaje sobie sprawę, lecz zamiast korzystać z najnowszych mediów z pożytkiem, niektórzy ludzie unikają najnowszych mediów. Ta technofobia jest jedną z przyczyn braku kompetencji medialnych i informacyjnych, a o innych przyczynach to już poczytajcie sobie sami.

Autorami tekstów tego tomu są przede wszystkim psychologowie różnych specjalności, ale teksty nie są osadzone jedynie w kontekście psychologii; mamy tu mnóstwo danych pochodzących z badań naukowych, a także wiele ciekawych opisów mediów, w tym opisów dotyczących historii. Weźmy cytat z książki „The psychology of radio” opublikowanej w roku 1935, której to książki autorami są psychologowie Gordon Allport i Hadley Cantril:

Radio prawdopodobnie jest naszym głównym bastionem społecznej solidarności. Chroni nas przed szkodliwym wpływem i wzmacnia więzi społeczne. (…) Nie ma wątpliwości, że zaletami radia są zmniejszanie skutków i możliwości zapobiegania rozłamom. [s. 17]

Czy dzisiaj radio nadal jest takim bastionem, o ile w ogóle kiedykolwiek było? A może dzisiaj takim bastionem jest inne medium? Czy mamy w ogóle taki bastion?

źródło: http://prowincjonalnenauczycielstwo.blogspot.com/2014/06/wspoczesna-psychologia-mediow-nowe.html

Informacje dodatkowe o Współczesna psychologia mediów. Nowe problemy i perspektywy badawcze:

Wydawnictwo: Oficyna Wydawnicza Impuls
Data wydania: 2013-07-24
Kategoria: Pedagogika
ISBN: 9788378501633
Liczba stron: 252
Dodał/a opinię: Pawel8