Wszystko, co lśni
Eleanor Catton

Hokitika. Nowa Zelandia. Rok 1866. Młody Walter Moody przybywa tu, aby szukać złota. Zaraz po zejściu na ląd natyka się na zgromadzenie 12 mężczyzn, którzy spotkali się w tajemnicy, aby omówić szereg niewyjaśnionych zdarzeń: zniknięcie bogacza, próbę samobójstwa prostytutki i fakt odkrycia ogromnego majątku w domu nieszczęsnego, zapijaczonego poszukiwacza złota. Wkrótce Moody zostaje wciągnięty w tajemniczą, skomplikowaną sieć uplecioną przez los. Bardziej złożoną niż niejedna konstelacja gwiezdna na nocnym niebie...

Na początku lektura tej książki jest nieco trudna. Zbyt wiele wyrazistych postaci pojawiających się prawie na raz trochę mnie przytłoczyło. Ta bogata zbieranina skojarzyła mi się z niebem pełnym gwiazd. Momentami wydawało się to trudne do wchłonięcia. Ponadto musiałam się nieco uspokoić, aby docenić początkowe powolne tempo tej książki. W miarę zagłębiania się w historię odczułam, że opowieść jak i jej bohaterowie stają się stopniowo na stałe "zainstalowani" w mojej pamięci. Bardzo szczegółowe detale ich wyglądu zewnętrznego i ubioru wnikały do mego wnętrza i głęboko się utrwalały. Cechy bohaterów korespondują tu z przypisanymi im indywidualnymi znakami zodiaku i planetami. Niezapomniane wrażenie.

Nic nie jest tu tak proste, jak się wydaje na pierwszy rzut oka. Wraz z rozwojem powieści zauważyłam coraz więcej połączeń pomiędzy bohaterami. Powoli odkrywałam skomplikowany i nikczemny spisek. Gdy historia wydawała się już przez krótką chwilę bardziej wyraźna wtedy pojawiały się nowe, tajemnicze fakty. Każda z jej dwunastu części jest krótsza niż poprzednia. Sprawia to wrażenie kształtu złotej spirali. Czarnej dziury, pozbawiającej czytelnika pewności co do kształtu dalszych części. Całość urzeczywistnia napięcie pomiędzy otwartą przyszłością i smutnymi faktami, sensem predestynacji i poczuciem wolnej woli.

Czułam ciepło i dreszcz na samą myśl każdego nowego rozdziału. Ukryte złoto, opium, oszustwa, zdrada, polityka, morderstwo, romans, władza i spisek. Poznawałam liczne sekrety bohaterów. Catton postawiła mnie w roli detektywa. Jednak nie ma tu szybkiej akcji i opisów okrutnych zbrodni. To raczej powolne zbieranie, gromadzenie faktów do momentu, aż jest się w stanie utworzyć wstępne teorie.

Układ książki jest niesamowity. Sfery nieba i astrologiczne wykresy. Dodaje to nastroju tajemniczości, a skracające się rozdziały i okładka książki przedstawiająca fazy księżyca, nawiązują do zmian w długości narracji w miarę postępu historii. To opowieść osadzona w czasie / przestrzeni kołowej. Jakby wieczność bez początku i końca. Sprawia wrażenie jakby nie istniała żadna istotna różnica pomiędzy przeszłością, teraźniejszością i przyszłością. Wszystko jest jakby jednością, sprawia wrażenie nierozerwalnej całości.

Catton jest wspaniałą narratorką. Zdołała połączyć styl dziewiętnastowiecznej powieści ze współczesną perspektywą. Zamiast nienaturalnego i przestarzałego brzmienia powstał świeży powiew niuansów, wiktoriańska przeszłość z postmodernistyczną przyszłością. Gdybym miała scharakteryzować jej styl narracji w kilku słowach wybrałabym określenia: zabawny, z czułym usposobieniem wobec czytnika i samej narracji. To niesamowita powieść. Wielowarstwowa, złożona. Niezwykle równa stylistycznie mimo swej objętości.

Pisarka wspaniale odmalowała tu drugą połowę XIX-wiecznego świata transportu, bankowości, boomu gorączki złota, recesji i oczywiście luminarzy. Wszyscy mają tu nadzieję na szybkie wzbogacenie się. To miejsce, gdzie prawie nikomu nie można ufać, gdzie prawie nikt nie mówi całej prawdy. Piekielnie sprytna opowieść. Jestem zdumiona tym, jak dobrze została skonstruowana...

Informacje dodatkowe o Wszystko, co lśni:

Wydawnictwo: Wydawnictwo Literackie
Data wydania: 2014-10-09
Kategoria: Literatura piękna
ISBN: 9788308054185
Liczba stron: 832
Dodał/a opinię: Agnieszka Chmielewska-Mulka