Bohaterki Kamila Janickiego, postacie autentyczne, to kobiety, które zdecydowanie wyró¿nia³y siê w¶ród niewie¶ciego rodu swoich czasów. Oczywi¶cie, nie zawsze pozytywnie. O ile ,,Pierwsze damy II Rzeczpospolitej" stanowi³y pewien wzór do na¶ladowania, to ,,Upad³e damy II Rzeczpospolitej" z pewno¶ci± nie. Najbardziej niejednoznaczne w ocenie s± bohaterki trzeciej ksi±¿ki Janickiego a zarazem ósmej czê¶ci serii ,,Prawdziwe historie" - ,,Dam z³otego wieku".
Tytu³owe damy to Bona Sforza, El¿bieta Habsbur¿anka, Barbara Radziwi³³ówna i Anna Jagiellonka Najwa¿niejsza jest Bona, która jest wiod±c± postaci± dwóch rozdzia³ów, oraz co najmniej wa¿n± wszystkich pozosta³ych. Jej wybór na najistotniejsz± postaæ tej ksi±¿ki nie jest przypadkowy - Bona mia³a wyczucie polityczne, by³a sprytna i przebieg³a, gdyby napotka³a w Polsce na nieco bardziej przychylne ,,bia³og³owim rz±dom" otoczenie, mog³aby przej¶æ do historii jako w³adczyni równie utalentowana co Izabela Kastylijska czy El¿bieta Tudor. Z dwóch jej znienawidzonych synowych, Habsbur¿anki i Radziwi³³ówny, Janicki upodoba³ sobie tê drug±, bardziej wyrazist±. Potulna El¿bieta nawet na kartach tej ksi±¿ki nie zosta³a obdarzona jakimkolwiek temperamentem. Dziwi nieco kreacja Barbary Radziwi³³ówny, szczwanej jak ca³y jej ród. Jej postaæ zosta³a w tej ksi±¿ce niemal¿e wyidealizowana; win± za wszelkie przypisywane jej przywary autor obwinia Miko³aja Czarnego, któremu rzeczywi¶cie przez ca³e ¿ycie daleko by³o od ¶wiêto¶ci, zreszt± najprawdopodobniej tak jak jego kuzynce. Anna Jagiellonka, od dziecka uwa¿ana za niewart± zainteresowania, dopiero pod koniec ¿ycia da³a wyraz swojemu silnemu charakterowi i determinacji. To dziêki niej w Polsce w³adzê przejê³a dynastia Wazów - potomkowie Jagiellonów.
W przeciwieñstwie do pozosta³ych czê¶ci wspomnianej serii, w ,,Damach z³otego wieku" nie zastosowano podzia³u jeden rozdzia³-jedna postaæ. Ich nazwy na to wskazuj±, ale ich tytu³y s± jedynie koniecznym zabiegiem porz±dkuj±cym spis tre¶ci. Losy tytu³owych dam s± tak ze sob± spl±tane, ¿e rozdzielenie ich, nawet blisko piêæset lat po ¶mierci wszystkich heroin, by³oby niepowa¿ne i przede wszystkim niepotrzebne.
Z lektury wynika, ¿e Janickiemu najbardziej zale¿a³o na ukazaniu portretu psychologicznego swoich bohaterek. Nie da³oby siê ich stworzyæ, nie opieraj±c siê na faktach historycznych i ¼ród³ach z epoki, których w tej ksi±¿ce nie brakuje, jednak zabawa w odtwarzanie charakteru osoby, z któr± nie mia³o siê do czynienia, zawsze nosi znamiona wybitnie niehistorycznego gdybania. Janicki sam przyznaje, ¿e ,,Damy z³otego wieku'' nie s± ksi±¿k± naukow±. Nietrudno to zauwa¿yæ i bez wzmianki Janickiego, ale pisarz sam najlepiej wyja¶ni³, jaki mia³ pomys³ na swój najnowszy tekst:
,, ,,Damy z³otego wieku" to ksi±¿ka przygotowana na podstawie literatury i ¼róde³ historycznych, nie jest to jednak praca naukowa. Oceny zachowañ i charakteru bohaterów, a tak¿e fabularyzowane sceny wzbogacaj±ce poszczególne rozdzia³y stanowi± wizjê autora - jedn± z mo¿liwych, ale na pewno nie jedyn±. Zarazem ,,Damy z³otego wieku" nie s± w ¿adnym razie powie¶ci±. Wszystkie wypowiedzi i cytaty wyszczególnione w ksi±¿ce w cudzys³owach pochodz± ze ¼róde³ historycznych...*"
Pomimo tego, ¿e publikacja ta nie jest powie¶ci±, tak w³a¶nie siê j± czyta. G³ównym tego powodem s± liczne fabularyzowane wstawki oraz styl autora. Janicki lubi fantazjowaæ na temat swoich bohaterek, ale nie waha siê pochwaliæ swoim warsztatem profesjonalnego historyka, polemizuj±c z przywo³anymi kolegami po fachu. Czasami te¿ ujawnia siê i przenosi akcjê (ksi±¿ka jest na tyle zbeletryzowana, ¿e nie waham siê u¿yæ tego s³owa) do wspó³czesno¶ci, opowiadaj±c o tym, jak obecnie wygl±da grobowiec Bony czy jak dojechaæ do Neapolu. Nie jest to zbyt udany zabieg - niepotrzebnie odrywa czytelnika od zg³êbiania siê w staropolsk± rzeczywisto¶æ. Za tym, ¿e ,,Damy z³otego wieku" nie s± ksi±¿k± stricte naukow± ¶wiadczy równie¿ to, ¿e brak w niej przypisów. Na szczê¶cie tê wadê nadrabia rozbudowana bibliografia zawieraj±ca a¿ dwie¶cie dwana¶cie pozycji.
,,Damy z³otego wieku" to ksi±¿ka o najs³ynniejszych kobietach bêd±cej u szczytu potêgi Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Kamil Janicki, oprócz wizerunku Boby Sforzy, El¿biety Habsbur¿anki, Barbary Radziwi³³ówny i Anny Jagiellonki, nakre¶la te¿ obraz kraju, który w³a¶nie prze¿ywa lata swojej ¶wietno¶ci jednocze¶nie tworz±c podwaliny pod swój przysz³y upadek. Piêknie wydana, ozdobiona licznymi ilustracjami ksi±¿ka jest lekcj± historii, któr±, jak to mia³a w zwyczaju, podporz±dkowa³a sobie w³adcza pani spod znaku po¿eraj±cego dziecko smoka. Zachêcam do lektury.
*Janicki Kamil, ,,Damy z³otego wieku", Kraków 2014, s. 471.
Wydawnictwo: Znak
Data wydania: 2014-11-06
Kategoria: Biografie, wspomnienia, listy
ISBN:
Liczba stron: 400
Jêzyk orygina³u: polski
Doda³/a opiniê:
Franca
Musia³y byæ silne, by prze¿yæ w bezwzglêdnym ¶wiecie polskiej polityki. Dobrawa wie, ¿e jej przysz³y m±¿ Mieszko to zatwardzia³y poganin i morderca. Mimo...
Kolejna fascynuj±ca ksi±¿ka Kamila Janickiego! Kamil Janicki, autor m.in. bestsellerowych Dam z³otego wieku, powraca do historii kobiet i proponuje...