Recenzja książki: Życie intymno-emocjonalne osób starszych

Recenzuje: Justyna Gul

„Największą niespodzianką w życiu jest starość”
L. Tołstoj

Sześćdziesiąt lat minęło …
Jesteśmy społeczeństwem starzejącym się i tego nie da się ukryć. Niestety, mimo, iż problem ten jest powszechnie poruszany nie tylko w literaturze, to jednak odbiór społeczny i zainteresowanie są marginalne. Chociaż obecnie możemy obserwować niemal „eksplozję populacyjną”, objawiającą się rosnącym udziałem osób starszych w ogólnej strukturze społecznej, to wciąż ignorowane są kluczowe aspekty z tym związane.

Coraz częściej możemy spotkać określenia „zalew białych włosów”, „szary przypływ” lub „planeta ludzi starszych”, a z prognoz podawanych przez Główny Urząd Statystyczny wynika, że w 2010 roku około 24% Polaków przekroczy 60 rok życia. Dlatego tak istotne jest prowadzenie badań dotyczących różnych aspektów starości oraz wysnucie wniosków, które mogłyby zostać wdrożone w życie. Agata Kowgier podjęła próbę zmierzenia się z tematem starości, a szczególnie z jej najbardziej „zaniedbaną” sferą. „Życie intymno-emocjonalne osób starszych” jest skrupulatną analizą tego aspektu życia seniorów, w którym niestety często odmawia im się udziału. Ten problem skłonił autorkę do podjęcia tematu starości oraz do przeprowadzenia badań empirycznych wśród studentów na temat życia intymno-emocjonalnego seniorów.

Agata Kowgier wprowadza nas w zagadnienie, rozpatrując pojęcia takie, jak „starość” i porównując je z pojęciem „starzenia się”. Z jej pomocą możemy przyjrzeć się temu okresowi w kontekście cyklu życia ludzkiego oraz dokonać przeglądu kategorii wieku człowieka. W sposób wyczerpujący autorka odpowiada na pytanie „Czym jest starość?”, wprawnie wykorzystując dostępną literaturę przedmiotu.

Rozdział teoretyczny stanowi też próbę wytłumaczenia zjawiska starzenia się, przytaczając biologiczne teorie na temat tego procesu. Sama Kowgier przyznaje jednak, że żadna z nich nie wyjaśnia do końca przyczyn, skupiając się zazwyczaj na określonych, cząstkowych mechanizmach i czynnikach zjawiska, żadna z nich nie została też powszechnie zaakceptowana. Została tu także poruszona kwestia zmian w funkcjonowaniu zmysłów czyli degradacji wynikającej ze starzenia się, a odbierającej seniorom możliwość pełnego doświadczania świata.

Znaczna część książki „Życie intymno-emocjonalne osób starszych” została poświęcona opisowi przeprowadzonych przez autorkę badań empirycznych. Za cel tych badań Kowgier postawiła sobie poznanie opinii studentów na temat życia intymno-emocjonalnego osób starszych.

Analiza zebranego dzięki ankiecie materiału pozwoliła na uzyskanie odpowiedzi na pytanie, dając jednocześnie smutny obraz starości widzianej oczyma młodych ludzi. Przez większość badanych jest ona postrzegana negatywnie jako okres kojarzący się z chorobami, samotnością i śmiercią. Zdanie studentów na temat życia intymnego seniorów zamyka się w stwierdzeniu, że mimo wieku, seks i erotyka są ważnymi aspektami starości, wpływającymi znacząco na satysfakcję z życia. Ankietowani odrzucili przekonanie, że aktywność seksualna seniorów może być czymś niemoralnym i zaprzeczyli poglądowi, że osoby starsze powinny przystosować się do abstynencji seksualnej. Młodzi ludzie rozumieją potrzeby seniorów mieszczące się w sferze intymno-emocjonalnej i jednocześnie w pełni je akceptują oraz wyrażają zgodę na ich realizację. Mimo, iż społeczeństwo polskie postrzegane jest jako niezbyt pozytywnie nastawione w stosunku do prywatności ludzi starszych, to jednak studenci przyznają im pełnię prawa do samodecydowania o swoim życiu we wszystkich jego wymiarach.

Uświadomienie istnienia życia intymno-emocjonalnego oraz potrzeb seniorów jest milowym krokiem w kierunku polepszenia sytuacji ludzi starszych w naszym społeczeństwie. Dlatego też prace takie jak Agaty Kowgier są szczególnie cenne. Powinny być one analizowane nie tylko przez studentów psychologii czy medycyny, ale i przez samych seniorów, gdyż pozwalają lepiej zrozumieć rządzące życiem procesy.