Recenzja książki: Imperium czerni i złota

Recenzuje: MichalWieniec

Ta pierwsza część cyklu Cienie Pojętnych, jest zarazem powieściowym debiutem Adriana Tchaikovsky’ego i już została przez angielską księgarnię internetową Amazon.co.uk zaliczona do grona dziesięciu najlepszych tytułów science fiction i fantasy w roku 2008. Twórczość syna polskich emigrantów porównano natychmiastowo do dzieł takich pisarzy, jak Patrick Rothfuss, Scott Lynch, Joe Abercrombie czy David A. Durham.

Na wzór Tolkienowski wprowadzeniem do książki jest naszkicowana mapa świata powieści - terytorium Nizin i krajów sąsiednich, w których centralne miejsce zajmuje prężnie rozwijające się Imperium Os. Nizinne miasta-państwa od zawsze starały się zapewnić sobie bezpieczeństwo, podpisując liczne traktaty o nieagresji  i porozumienia handlowe z sąsiadami, dzięki czemu w całej krainie panował pokój i dobrobyt. Jednak nie na długo, ponieważ agresywne Imperium Os rozpoczęło krwawą ofensywę na sąsiednie miasta. Właśnie podczas ataku na Myne poznajemy jednego z głównych bohaterów, starzejącego się żukowca Stenwolda Makera, który wraz z modliszowcem Tisamonem i grupą przyjaciół nieskutecznie próbuje przeciwstawić się potędze osowców. Ten doświadczony wojownik, szpieg, wynalazca i mąż stanu, jeden z nielicznych dostrzega niebezpieczeństwo, jakie niesie ze sobą fala czerni i złota, która rozlewa się na całe Niziny. Dwadzieścia lat po upadku Myne, Stenwold dowodzi kolejną grupą rebeliantów, do której zalicza się między innymi pajęczyca Tynisa, ważka Salma, siostrzenica protagonisty - Che oraz mieszkaniec miasta Totho. Jak można zauważyć, już choćby w samych nazwach bohaterów, autor zastosował popularny wśród twórców fantasy zabieg animalizacji. Wiąże się to z  wyposażeniem ich w cechy pierwotnie przypisane zwierzętom. To początkowo sprawia wrażenie jakbyśmy wraz z Indianą Jonesem wpadli do jaskini pełnej najróżniejszych, egzotycznych stworzeń. Przyzwyczajonym do postaci elfów i krasnoludów miłośnikom książek fantastycznych z kolei, powieść ta wydaje się bardziej podręcznikiem do zoologii, niż literaturą popularną. Wśród animalizowanych bohaterów modliszowce to sprawni, szybcy i świetnie wyszkoleni wojownicy, żukowce to przykład lekko otyłych, ale bardzo zdolnych mechaników, a motyle olśniewają swoją urodą zewnętrzną.

„Imperium Czerni i Złota” Adriana Tchaikovsky’ego, jest książką o tolerancji, symbiozie wszystkich, dodajmy, bardzo zróżnicowanych mieszkańców Nizin, jak również o rodzącej się, gdzieś na peryferiach tej krainy, potędze zła, które pragnie przejąć kontrolę nad całym światem. Podobnie jak u Tolkiena podstawę fabularną niniejszego dzieła stanowi aksjologiczny zatarg pomiędzy dobrem i złem. Dlatego, w tym przypadku, analogicznie jak u twórcy „Hobbita”, można doszukiwać się nawiązań do hitleryzmu i drugiej wojny światowej, a także stawiać pytanie o korzenie totalitaryzmu. Alternatywnym elementem sporu między ambiwalentnymi wartościami staje się odwieczna polemika materii i ducha, ewokowana w powieści przez potyczki między zwolennikami techniki a tymi, którzy podążają drogą magii i wiary.