Recenzja książki: Ludzie interesu w przedwojennej Polsce

Recenzuje: Dorota Partyka

Publikacja Ludzie interesu w przedwojennej Polsce to okazja, by bliżej poznać międzywojennych polskich biznesmenów oraz szereg branż, w których działali i często odnosili spektakularne sukcesy.

W jej wstępie autorka zaznajamia czytelnika z podstawowymi pojęciami związanymi z ekonomią. Następnie ukazana zostaje sytuacja gospodarczo-ekonomiczna Polski w okresie międzywojennym. Maria Barbasiewicz skupia się m.in. na problemach zaistniałych po odzyskaniu niepodległości, kolejnych reformach, wojnie celnej z Niemcami, wielkim kryzysie, COP-ie. Potem autorka zapoznaje czytelnika z sylwetkami biznesmenów działających w różnych dziedzinach polskiej gospodarki. Oczywiście, musiała dokonać pewnej selekcji i wybrać kilkanaście dziedzin, a w każdej z nich przyjrzeć się bliżej jednej bądź dwóm firmom i ich właścicielom. Następne rozdziały traktują kolejno o: finansach i inwestycjach, przemyśle żelaznym, maszynach, hutach szkła, przemyśle chemicznym, cukrownictwie i wyrobie słodyczy, browarnictwie, przemyśle garbarskim, włókienniczym i mediach. W ostatnim z rozdziałów Maria Barbasiewicz zajmuje się bilansem gospodarczym II RP, w skrócie ukazuje też wojenne i powojenne losy bohaterów książki.

Już na początku przyznać trzeba, że lektura tej książki zajmuje sporo czasu. Niektórzy spośród bohaterów książki rozwijali biznes, który zbudowali ich przodkowie, inni zaczynali od zera. Najbardziej zapadają w pamięć fragmenty dotyczące finansisty i przemysłowca Antoniego Jaroszewicza, właściciela browaru Albina Goetz-Okocimskiego, producenta wyrobów czekoladowych Jana Wedla, działającego na tym samym polu co Wedel Adama Piaseckiego oraz... dziewiętnastowiecznego amerykańskiego wynalazcy Charlesa Goodyeara. Historia tego ostatniego została zresztą przytoczona całkowicie na marginesie, przy okazji omawiania przeszłości przemysłu gumowego. Goodyear nie wpisywał się przecież ani w ramy czasowe, ani w geograficzne, tak naprawdę na jego temat w książce jest tylko kilkanaście zdań, jednak są to zdania wyjątkowo barwne. Z zainteresowaniem śledzi się też losy Stanisławy i Henryka Witaszków, rodzeństwa, które upowszechniło w II RP uprawę morwy i hodowlę jedwabników oraz historie wielu innych międzywojennych przedsiębiorców, których długo by wymieniać.

Poza sylwetkami i biografiami poszczególnych biznesmenów, czytelnik dowie się też nieco więcej o procesie wyrobu szkła, warzenia piwa czy produkcji czekolady. Maria Barbasiewicz sporo miejsca poświęca stosunkowi poszczególnych właścicieli firm do pracowników. Wielu z nich mogło korzystać z zapomóg, a ich dzieci - z przyzakładowych przedszkoli. Autorka zwraca jednak uwagę, że - niestety - nie zawsze tak było, że wśród przedsiębiorców zdarzali się też pracodawcy bezwzględni.

Ogromnym atutem publikacji, jak zwykle zresztą w przypadku albumów wydanych nakładem Wydawnictwa Naukowego PWN, są liczne ilustracje, przedstawiające opisywanych biznesmenów, ich pracowników, firmy, a także reklamy czy plakaty. Tradycyjnie pochwalić trzeba również staranne wydanie, twardą okładkę, dobrej jakości papier oraz czytelny krój pisma. Zdarzają się drobne błędy, jednak nie mogą one rzutować na wysoką ocenę książki, która pozwala poszerzyć wiedzę na temat międzywojennych firm i ich właścicieli oraz na temat samego okresu dwudziestolecia międzywojennego.