Recenzja książki: Trening koncentracji

Recenzuje: Justyna Gul

Wędrujący dzwonek i słuchanie ciszy czyli trening koncentracji

Gromadzenie informacji, ich przetwarzanie oraz wykorzystywanie jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania w otoczeniu. Możliwe jest dzięki określonemu poziomowi poznawczych zdolności strategicznych, które mają wpływ na indywidualne funkcjonowanie jednostki, precyzję percepcji, szybkość wykonania zadania oraz adekwatność na niego reakcji. Uwaga, koncentracja stanowią podstawę zdolności samoregulacyjnych i u dziecka zależą - według badaczy - od temperamentu i dojrzewania. Praktyka jednak pokazuje, że to, w jakim środowisku człowiek żyje, czy jest stymulowany w rozwoju poznawczym (np. poprzez wieczorne czytanie), jaka jest atmosfera domu rodzinnego - to wszystko również wpływa na rozwój uwagi.

Dla prawidłowego funkcjonowania ważne jest nie tylko samo skupienie uwagi, ale i intencjonalne sterowanie jej selektywnością przez jednostkę. W obliczu atakujących nas bodźców to umiejętność aktywnego ignorowania ich nadmiaru wpływa na efektywne uczenie się świata przez dziecko.

Jak zatem w odpowiedni sposób stymulować uwagę dziecka? Propozycje zabaw i ćwiczeń mających to na celu przedstawia nam Iwona Sikorska, a „Trening koncentracji. Jak rozwijać uwagę i pamięć dziecka” stanowi cenną wskazówkę nie tylko dla nauczycieli i terapeutów, ale i dla rodziców.

Zaproponowane ćwiczenia mają charakter zabaw, można włączyć do nich element współzawodnictwa, czy wręczania nagród, ale wszystkie mają jedną cechę – wywołują radość i śmiech u dzieci. Ponadto pełnią one również funkcję diagnostyczną, pozwalając na dostrzeżenie trudności dziecka w określonym obszarze funkcjonowania.

Sikorska proponuje zatem „Pociąg” rozwijający zmysł dotyku, miłośnikom zagadek detektywistycznych przyda się „Detektyw” czy też „Rodzinka – w czym są podobne te przedmioty”. Jako, że zmysł słuchu ma bardzo duże znaczenie podczas poznawania świata, umożliwiając identyfikację otaczających nas dźwięków, warto zadbać, by uwaga i pamięć słuchowa funkcjonowały sprawnie. Możemy o to się postarać, ćwicząc „Słuchanie ciszy” czy „Fabrykę dźwięków”. Aby naprawdę trenować koncentrację słuchową, możemy bawić się w grupie w „Słuchanie obrazków”, wykorzystując przy tym powszechnie dostępne przedmioty - takie jak piłka, ołówek czy książka.

Podstawowym sposobem poznawania świata jest uczenie się drogą wzrokową. Koncentracja i pamięć wzrokowa wiążą się z ostrością widzenia i brakiem wad w tym zakresie oraz z analizą i syntezą wzroku. Rozwój w obszarze koncentracji i pamięci wzrokowej przebiega samoistnie tym lepiej i sprawniej, im bogatsze jest środowisko stymulujące dziecko. Dlatego też warto wesprzeć dziecko zabawami i ćwiczeniami, jak choćby zadaniem w stylu „Znikające przedmioty” czy „Wyprawa do sklepu”, mająca walory terapeutyczne. Moim ulubionym ćwiczeniem, które pamiętam jeszcze z czasów zerówki, jest „Składana widokówka”, przypominająca własnoręcznie zrobione puzzle, które należy scalić.

Oprócz słuchu, czy zmysłu wzroku przebywanie z innymi w grupie i poruszanie się w otroczeniu ułatwia świadomość własnego ciała. Kontrola ruchu, pozwalająca na zarządzanie sobą, jest szczególnie istotna u dzieci nieuważnych czy nadpobudliwych, ale przyda się wszystkim choćby w sytuacji nabywania wiedzy w przedszkolu czy szkole. W celu wyćwiczenia samokontroli ruchowej, Iwona Sikorska proponuje zabawę pt. „Wędrujący dzwonek”, „Dyrygent”, czy też „Zaszyfrowane sygnały”.

Rozwinąć za pomocą gier i ćwiczeń można również koncentrację na materiale graficznym, a treningi w tym obszarze stymulują m.in. koordynację wzrokowo-słuchową, sprawność manualną oraz uczą cierpliwości. Możemy zatem poszukiwać określonych kształtów wśród wielu innych („Gwiazdka”), łączyć w pary osoby wykonujące dany zawód z narzędziem pracy („Zawód i rekwizyt”), czy wędrować przez „Labirynt”.

Wszystkie zawarte w książce „Trening koncentracji. Jak rozwijać uwagę i pamięć dziecka” ćwiczenia, mają nie tylko za zadanie bawić, ale i rozwijać poszczególne zmysły oraz umiejętności. Iwona Sikorska posłużyła się sprawdzonymi w spotkaniach treningowych czy sesjach terapeutycznych przykładami, znakomitymi zarówno dla nauczycieli, jak i dla rodziców. Na uwagę zasługuje fakt, że zabawy te są mało skomplikowane, a rekwizyty, które wykorzystują, znajdują się w posiadaniu każdego z nas.

„Trening koncentracji. Jak rozwijać uwagę i pamięć dziecka” Iwony Sikorskiej to pozycja obowiązkowa dla pedagogów, nauczycieli przedszkolnych i wczesnoszkolnych, znacząco wspomagająca w procesie edukacji dzieci, a dodatkowo – przytoczone przykłady gier i zabaw mają właściwości diagnostyczne, pozwalając na dostrzeżenie problemów dziecka w danym obszarze jego rozwoju.