Norbert Bonczyk

Norbert Bonczyk - biografia, życie i twórczość

Poeta, ksiądz, działacz na rzecz polskości Górnego Śląska i tłumacz poezji niemieckiej Norbert Bonczyk (Jego nazwisko było pisane też w wariantach Bonczek, Bończyk, Bontzek) przyszedł na świat 6 czerwca 1837 r. w Miechowicach. Zwany był "Śląskim Homerem". Pochodził ze zgermanizowanej rodziny górniczej. W latach 1851-58 uczęszczał do liceum w Gliwicach. Po jego ukończeniu wstąpił na wydział teologii katolickiej Uniwersytetu Wrocławskiego. W latach 1858-1862 studiował również filologię słowiańską. Był członkiem Towarzystwa Literacko – Słowiańskiego i Towarzystwa Polskich Górnoślązaków. W 1862 r. przyjął święcenia kapłańskie i został wikarym w Piekarach Śląskich. Trzy lata później otrzymał posadę w Bytomiu w parafii NMP, gdzie pracował do śmierci. W 1874 r. objął obowiązki proboszcza w swej parafii, ale ze względu na negatywne nastawienie władz państwowych nie otrzymał wówczas oficjalnego tytułu proboszcza. Tytuł ten dostał dopiero dwanaście lat później. W r. 1869 założył Towarzystwo Polsko- Katolickie, tzw. "Kasyno". Prowadził w nim co niedziela odczyty i pogadanki w języku polskim. Od czasów studenckich zaangażowany w działalność społeczną oraz w literacką. We Wrocławiu, jak pisałam wcześniej, należał do Towarzystwa Literacko – Słowiańskiego, na Śląsku pisał do „Zwiastuna Górnośląskiego”. W 1871 r. założył w Bytomiu Towarzystwo Św. Alojzego, organizację społeczno kulturalną dla młodzieży, której celem było szerzenie kultury i oświaty na Śląsku. Ułożył dla niej statut i był jej pierwszym prezesem. Z jego inicjatywy zaczęły powstawać takie same towarzystwa prawie na całym Górnym Śląsku. Był też działaczem katolickiej partii „Centrum” i współorganizatorem ruchu spółdzielczego na Górnym Śląsku. Z jego inicjatywy powstały kościoły pw. Św. Trójcy i na wzgórzu Św. Małgorzaty w Bytomiu. Był również współorganizatorem i opiekunem dwóch katolickich związków robotniczych: „Związku Wzajemnej Pomocy Robotników Górnośląskich” i „Towarzystwa Górnośląskich Przemysłowców”. Był przewodniczącym bytomskiego Komitetu Wyborczego, uczestniczył w wiecach polskich m.in. w 1885 roku w Gliwicach. Mocno zaangażowany w propagowanie języka polskiego, choć w okresie młodzieńczym pisał wiersze również po niemiecku i łacinie. Przekładał literaturę niemiecką na polski. Jednym z przesłań jego poezji była teza o nieustającej polskości Górnego Śląska. Współpracował z działaczami społecznymi, wydawcami i dziennikarzami na Śląsku Józefem Szafrańskim i Karolem Miarką. Zmarł 18 lutego 1893 r. w Bytomiu. Kalina Beluch