Królestwo
Szczepan Twardoch

"Bycie człowiekiem w roku 1937, 1939 i 1942 oznacza ich tożsamość, że to ten sam człowiek, ale czy nie jest to założenie zbyt odważne, oparte na fałszywej intuicji, na fałszywym przeżyciu czasu?" 

Jest takie niemieckie określenie hassliebe - gwałtowne uczucie oscylujące między miłością i nienawiścią. Dla mnie jest ono motywem przewodnim tej powieści. Z jednej strony opisuje relacje narratorów względem upadłego" Króla" Jakuba Szafiro. Z drugiej jest wyrazem emocjonalnego przywiązania Jakuba do Warszawy, do Polski. 

Twardoch opisuje Królestwo upadłe, z Królem pogrążającym się w letargu. W tej wizji życiem człowieka rządzi chaos. 

Piętno wojny jest dla nas współczesnych niewyobrażalne. Bierne i beznadziejne trwanie, sny o przeszłości. Wreszcie okrucieństwo, degradacja, wrogość i niezrozumienie. Trudno oceniać z dzisiejszej perspektywy tamtych ludzi i ich postępowanie. Nie można go jednak przemilczeć. Nie można dopuścić, by się powtórzyło.