Jean-Marie Gustave Le Clézio laureatem Nagrody Nobla

Tegorocznym, 105 laureatem Literackiej nagrody Nobla został francuski powieściopisarz  Jean-Marie Gustave Le Clézio.

Jury noblowskie w uzasadnieniu nazwało tegorocznego noblistę Autorem otwierającym nowe perspektywy poetyckich podróży i zmysłowych uniesień, badaczem człowieczeństwa w oderwaniu od uwarunkowań cywilizacyjnych. Jean-Marie Gustave Le Clézio otrzyma 10 milionów szwedzkich koron, czyli równowartość trzech i pół miliona złotych.

Mało znany za granicą, we Francji jest popularnym autorem, w połowie lat 90. czytelnicy wskazali go jako największego żyjącego pisarza.

Jego debiutem powieściowym była wydana w 1963 r. książka Mandat karny, za którą otrzymał prestiżową nagrodę literacką Renaudot. Opowieść o zbuntowanych chłopcu z małego miasteczka sprawiła, że okrzyknięto go „nowym Camusem”.

Sympatię czytelników zdobył nie tylko dzięki niezwykłemu stylowi pisarskiemu, ale też za sprawą barwnego życiorysu. W latach 70. dużo podróżował po Azji i Ameryce Łacińskiej, z tych doświadczeń powstały popularne książki Pustynia i Nieznany na ziemi. Za przełomowy moment w swoim życiu uważa spotkanie z meksykańskimi Indianami, którym poświęcił kolejne prace. W 1971 r. powiedział: - Jestem Indianinem.

Przez kilkanaście lat Le Clézio opublikował około 30 książek - od zbiorów opowiadań, przez powieści, po tomy esejów. Jego karierę można podzielić na dwa etapy. Od 1963 do 1975 roku Le Clézio fascynował się formalnymi eksperymentami z językiem i narracją, tworząc w tym samym nurcie francuskiej literatury awangardowej co Georges Perec i Michel Butor.

Od 1967 do 1970 roku wielokrotnie podróżował do Panamy, gdzie mieszkał wśród Indian i poznawał ich język. Zainteresowanie kulturą indiańską znalazło odbicie w kilku jego książkach, między innymi w "Haie". W swojej prozie autor demonstruje sprzeciw wobec współczesnej, zautomatyzowanej cywilizacji.

Od lat 70. Le Clezio opublikował trzy tomy esejów "L'extase materialle" (1967), "Mydriase" (1973) i "Haie" (1971), ostatni z tych tomów zdradza fascynację pisarza kulturą Indian. Długie pobyty w Meksyku i Ameryce Środkowej w latach 1970-1974 znalazły odbicie w twórczości Le Clezio. Pisarz szukał w kontakcie z miejscowymi Indianami źródeł nowej duchowości. W Meksyku spotkał swoją przyszłą żonę - Moroccan Jemia, którą poślubił w 1975 roku. W tym samym czasie ukazała się książka "Voyage de l'autre cote" zawierająca opis wrażeń pisarza z podróży po Ameryce. Le Clezio tłumaczył też dzieła literatury meksykańskiej na francuski.

Pisarz interesował się też kulturą wyspiarzy Oceanu Indyjskiego - poświęcił im powieść "Le cercheur d'or" (1985). W późniejszych latach fascynacja pisarza mitem ziemskiego raju zaowocowała książkami "Ourania" (2005) (podróżnik odnajduje w zagubionej meksykańskiej dolinie kolonię ludzi żyjących w harmonii i zgodzie z naturą) i "Raga: approche du cantinent invisible" (2006) (o życiu ludów wysp Oceanu Indyjskiego).

W latach 90. w pisarstwie Le Clezio zaczęły się pojawiać wątki osobiste - wspomnienia z dzieciństwa i młodości, podróży, a także historie rodzinne - dziadków i rodziców pisarza. Te tematy znalazły się w kolejnych powieściach: "Onitsha" (1991)( "Onitsza", polskie wydanie PIW 1995), "La quarantine" (1995), "Revolutions" (2003) i "L'African" (2004). Najnowsza powieść Le Clezio to "Ballaciner" (2007), bardzo osobisty esej o historii sztuki i filmu. Le Clezio jest też autorem kilku książek dla dzieci i młodzieży, np. "Lullaby" (1980), "Balaabilou" (1985).

Kilka słów o Laureacie:

Le Clézio urodził się w 1940 r. w Nicei, jego ojciec był lekarzem, a dziadek sędzią i poszukiwaczem złota. Zbeletryzowaną wersję przygód przodka noblista opisał w swej najpopularniejszej dotąd powieści Poszukiwacz złota. Pisał także o meksykańskich malarzach - Diego Rivierze i Fridzie Kahlo.

Opinia o Laureacie:

Jean-Marie Le Clézio jest pisarzem jeśli nie enigmatycznym to przynajmniej świadomie sekretnym. Zadeklarowany badacz, bardziej nomada niż podróżnik, oczarowany pustynią, od której oczekuje czegoś ludzkiego, i Indianami, od których możemy się uczyć, jest jednym z nielicznych pisarzy współczesnych umiejących podejść do mitów od strony materialnej, fizycznej. Od czasu, kiedy poznał Emberów, poszukuje harmonii między pierwiastkiem intelektualnym i fizycznym, trzeciej równowagi filozoficznej. Jego literatura, wsłuchana w wyciszone głosy, nie jest literaturą ucieczki, ale poszukiwania; szuka ukrytego skarbu, który uważny czytelnik w końcu odnajduje: domów bez ścian, kolistego czasu, zagubionego szczęścia. Ale nie dajmy się zwieść pozorom: Le Clézio nie jest marzycielem, jest pisarzem, który oskarża, walczy i prowokuje- czytamy w Magazine littéraire nr 362.

W Polsce znane są jego książki Protokół, Pustynia (Instytut Wydawniczy Pax, 1985) i Onitsza (PIW, 1995
16 października nakładem PIW-u ukaże się jego książka Urania.

Źródło: www.ksiazka.net.pl