Księgi Jakubowe
Olga Tokarczuk

Ufff ! Dziewięćset trzy strony opasłej powieści to ,,nie w kij dmuchał" , ale udało się ! Skończyłem wczoraj tuż przed północą. Książka była prezentem-niespodzianką jaki odstałem od swoich dzieci na gwiazdkę 2015 roku. Przeczytanie jej zajęło mi prawie miesiąc, a do lektury zabierałem się co kilka dni na dwie, trzy godziny. Trudno w krótszej lub dłuższej recenzji dokonać przynajmniej częściowo opisu kilkunastu wątków powieści. Na początku książkę czytało się dosyć trudno. Pomieszanie czasów i kilkudziesięciu występujących postaci oraz brak jednej lub kilku fabuł przeszkadzał w rozumieniu powieści. Gdy na 661 stronie rozpoczęła się ,,Księga Drogi" czytanie było znaczne przyjemniejsze. Powieść skupia się na głównym wątku jakim jest powstanie żydowskiej sekty ,,prawowiernych", na czele której stał charyzmatyczny przywódca Jakub Frank. Ten pochodzący z wioski Kolorówka żyd wykorzystując swoje zdolności przywódcze tworzy grupę wyznawców, która odrzuca zawarte w świętej żydowskiej księdze - Talmudzie zasady postępowania i uznając Jakuba za Mesjasza gromadzi rzesze zwolenników, którzy później przyjmują chrzest. Korolówka, jak sprawdziłem na mapie znajduje się blisko Włodawy nad Bugiem i w sąsiedztwie białoruskiej granicy. W powieści jest kilka wątków i postaci, które podobały mi się najbardziej i których śledzenie losów stanowiło dużą duchową przyjemność. Taka postacią była babka tytułowego Jakuba - Jenta, która schorowana przywożona jest z Kolorówki na wesele do Rohatyna przez wnuka Izraela. Wesele ma odbyć się w przypominającym plastry miodu domu zamożnego żyda Eliszy Szora. Stan zdrowia Jenty wskazuje, że ta lada dzień umrze, a śmierć w trakcie wesela wróży bardzo źle młodej parze. Aby tego uniknąć Elisza Szor i jego córka Chaja tworzą zaklęcie wpisując na małej karteczce po hebrajsku słowo ,,czekanie" . Karteczkę zwijają w rulonik i wieszają na piesi Jenty. Zaklęcie ma spowodować, że Jenta wstrzyma się ze śmiercią na czas wesela. Babka zaś połyka karteczkę z zaklęciem, co powoduje, że wchodzi w stan swoistej hibernacji. Temperatura jej ciała obniża się, serce bije bardzo powoli, a dusza Jenty co jakiś czas odrywa się od ciała i obserwuje wydarzenia opisywane w powieści. Po weselu Jenta zawieziona zostaje do Korolówki, a po kilkunastu latach, gdy jej rodzina zmuszona jest do opuszczenia wsi, zostaje umieszczona w magicznej jaskini znajdującej się na wzgórzu obok wioski. Autorka powieści odkrywa również na jej ostatnich kartach, że w trakcie ostatniej wojny światowej w jaskini tej ukrywały się cztery rodziny żydowskie, które podobno widziały zamieniona w różowy kryształ zmarłą Jentę. Ciekawą postacią książki jest równiej wspomniana wyżej Chaja Szor, która potrafi wróżyć z pomocą własnoręcznie wykonanej planszy i chlebowych figurek ludzi i która staje się prorokinią sekty, której męscy członkowie na polecenie Jakuba uczestniczą w obrzędzie ssania jej nader obfitych piersi, co ma im dać nadludzką moc. Ciekawym bohaterem powieści jest również hrabia Antoni Kossakowski zwany również Moliwdą , który z powodu swoich krasomówczych cech zostaje dobrym przyjacielem sekty, a u schyłku swojego życia jest specjalistą od lokalizacji i jakości usług warszawskich pań lekkich obyczajów. Umiera zaś samotnie i w zapomnieniu. Powieść pozwoliła mi poznać bliżej judaizm i żydowskie XVIII- wieczne zwyczaje, tych ubogich, jak i bogatszych żydów. Już wiem, czym różni się Tora od Talmudu i na czym polega żydowska kabała tworzona w oparciu o znaczenie słów, z których do każdego przyporządkowane są określone liczby. Usytuowanie czasowe powieści uzmysłowiło mi również przyczyny upadku I Rzeczypospolitej, które bardzo czytelnie i dobitnie opisała hrabina Katarzyna Kossakowska mówiąc, że w ówczesnych czasach jeden szlachcic zajmuje się alchemią, drugiego pociąga malowanie obrazów, trzeci wiersze pisze , a inni ,,peruki pomadują, podczas gdy szable rdzewieją ..." Sekta Jakuba Franka pomimo swojego rozmachu i licznych rzesz wyznawców mieszkających w różnych częściach Europy, nie różniła się zbytnio od podobnych jej ówcześnie i wciąż świetnie prosperujących w dzisiejszych czasach sekt. Górnolotne ideały, których najgorętszym zwolennikiem był od początku Nachman ben Lewi, późniejszy Jakubowski, sprowadzały się do pożądania przez szarlatana sekty zwanego Mesjaszem trzech jak najbardziej przyziemnych rzeczy. Władzy, pieniędzy i seksu, które to rzeczy udało mu się zdobyć i skrupulatnie z nich korzystać, aż do śmierci. Powieść mówi też o sile słowa pisanego. Z lekko pogardzanych w XVIII wieku ,,Nowych Aten" księdza Chmielowskiego, których egzemplarz przetrwał do dzisiaj w Bibliotece Ossolineum we Wrocławiu, ówcześni czytelnicy mogli dowiedzieć się tak po łacinie, jak i po polsku, że ,, gęś gęga, a dudek duda". Polecam wszystkim tą niełatwą i opasłą powieść, a sobie już dzisiaj obiecuję, że gdy będę miał bardzo dużo czasu (może na emeryturze ? ) , przeczytam ją ponownie. Natomiast to drugie czytanie będę prowadził z długopisem, kartką i mapą w rękach. Na kartce skrupulatnie odnotowywał będę, kto z kim, gdzie i jak, a na stosownej mapie kreślił będę drogę jaka przebywają bohaterowie książki. Jakaż wspominkowa i ekscytująca będzie moja emerytura!

Informacje dodatkowe o Księgi Jakubowe:

Wydawnictwo: Wydawnictwo Literackie
Data wydania: 2014-10-23
Kategoria: Literatura piękna
ISBN: 9788308073285
Liczba stron: 912
Język oryginału: polski
Dodał/a opinię: Maryjusz70