Rachunek

Ocena: 5 (5 głosów)
opis
Jakże często nie potrafimy docenić szczęścia, które jest w zasięgu naszych rąk, oczu i uszu. Nie dostrzegamy zachodów słońca i szybszego bicia serca, które pojawia się na widok ukochanej osoby. Nie zatrzymujemy się, by delektować się zapachem kawy ani smakiem mięty z czekoladą zatopionych w kulce lodów. Nie przywołujemy na myśl radosnych wspomnień z dzieciństwa - tych dawnych, kiedy całe życie było jeszcze przed nami i wydawało się dużo łatwiejsze. Nie chcemy przechowywać w pamięci smutnych życiowych zawirowań i wszelkich opresji, z których wyszliśmy cało, choć to być może one właśnie ukształtowały nasz charakter. Nie zastanawiamy się, skąd wzięła się nasza życiowa mądrość albo wrażliwość… „Rachunek” Jonasa Karlssona to powieść genialnie prosta i chyba właśnie w tej prostocie tkwi jej urok. I może jeszcze w oszczędnym stylu, który bardzo przypadł mi do gustu: mało słów, bo objętościowo książka nie robi specjalnie wrażenia, za to dużo treści. Ta lektura wzbudza ostatnio sporo emocji na blogach literackich, mnożą się porównania (to nowy Kafka, a może Orwell?), interpretacje i emocje. I dobrze, bo to oznacza, że mamy do czynienia z prozą wyjątkową. Poznajemy zwyczajne i niespecjalnie ciekawe życie głównego bohatera. Mężczyzna zbliża się do czterdziestki i nie zdążył jeszcze gromadzić niczego, co miałoby wymierną wartość. Żyje z dnia na dzień: pracuje na pół etatu w wypożyczalni filmów, ma swoje drobne przyzwyczajenia, stara się nie wchodzić w konflikty z innymi i praktycznie nic nie zakłóca jego spokojnej egzystencji. „Próbowałem sobie przypomnieć, kiedy ostatnio naprawdę się wściekłem. W ubiegłym tygodniu zakląłem pod nosem, kiedy urwały mi się uszy papierowej torby i zakupy wylądowały na chodniku. Musiałem wszystko nieść w rękach i dotarłszy w końcu do mieszkania na górę byłem porządnie zirytowany. Jednak jakoś mi przeszło i dość szybko wrócił mi humor, jak uświadomiłem sobie, że mam w domu trzy gazetki Metro z nierozwiązanymi jeszcze krzyżówkami”. Jest typem „luzaka”, który woli nie martwić się na zapas. Bez skrupułów wyrzuca pocztę do kosza, zakładając że są tam jedynie nic nie warte ulotki. Kiedy dostaje rachunek na nieprawdopodobnie wysoką kwotę, beztrosko zakłada, że to pomyłka. Ale pismo ponaglające do zapłaty zakłóca tę, wypracowaną przez lata równowagę. Bo kwota jest nieporównywalnie większa niż u innych! „Roger miał ładną łódkę, o którą czule dbał. To było jego oczko w głowie. Latem mnie na nią zapraszał. Dokładałem się do paliwa i brałem ze sobą jedzenie oraz piwo. Często zaszywaliśmy się w jakiejś zatoce. Piliśmy piwo i obserwowaliśmy ptaki. Łódka była ładna, ale mała. (…) Ile mógłby za nią wziąć? – Ile dostałeś – zapytałem. – W cholerę – odparł podniesionym tonem, żeby przekrzyczeć odgłos silnika. (…) - Ile? - 220 000 koron.” Pomyłka w liczbie zer? Błąd systemu? Jak to się stało, że otrzymał rachunek na 5 700 000 koron skoro jego bogatszy, bardziej zaradny i generalnie lepiej „ustawiony” przyjaciel ma do zapłaty 26 razy mniejszą kwotę? A może dałoby się jakoś wyjaśnić tę sprawę, albo zmniejszyć choć trochę wysokość rachunku? Idąc tym tropem, bohater nawiązuje telefoniczny kontakt z Maud – pracownicą tajemniczej organizacji W.R.D. i przedstawicielką bezdusznego systemu obliczającego poziom „szczęścia” i naliczającego rachunki dla obywateli. To właśnie rozmowy z Maud, najpierw krótkie i służbowe, potem dłuższe i bardziej intymne, odkrywają naszego bohatera i stanowią tło dla przemyśleń. Maud jest miła, pomocna i kobieco życzliwa, jednak tkwi mocno w systemie. To sprawia, że zderzenie tych dwojga: ich toku myślenia i mocno rozbieżnej definicji „szczęścia” jest prawdziwym popisem możliwości autora. Muszę przyznać, że dawno nie czytałam czegoś równie wnikliwego i jednocześnie zabawnego. Jest to jednak poczucie humoru z gorzkim zabarwieniem… Karlsson przenosi czytelnika w świat absurdu, do którego zdaje się wcale nie jest nam tak daleko. Korporacyjne mechanizmy, inwigilacja kont bankowych i przeliczanie wartości naszego mienia, liczenie czasu pracy, namierzanie pracowników przez GPS… Jak głęboko wpuściliśmy do naszego życia system, który już i tak jest wszechobecny, zupełnie nie liczy się z potrzebami pojedynczego obywatela i jest kompletnie nieprzewidywalny? Może jesteśmy tylko jakimiś bezimiennymi jednostkami, których reprezentantem jest ów bohater? Do samego końca lektury nie poznajemy jego imienia ani nazwiska, więc właściwie każdy z nas mógłby być na jego miejscu…. Lektura uświadamia istnienie zjawisk, jakie dokonują się obecnie na świecie, na naszych oczach ale często nieuchwytnych. Szybkość przepływu danych, a także mnogość informacji, jakie inni mają o nas jest porażająca. Może faktycznie przyjdzie nam kiedyś za to słono zapłacić? Przyznam, że „Rachunek” wciągnął mnie na kilka długich godzin. Krótkie, celne zdania, rozważny styl, wnikliwe obserwacje i świadome dawkowanie emocji – od początku do końca czytało mi się tę krótką powieść doskonale. Ta pozycja skłania czytelnika do wielu refleksji. Zwłaszcza na temat szczęścia, na które nie ma „wzoru ogólnego” i na nic się zdadzą precyzyjne, matematyczne obliczenia, a wszelkie jego definicje i porównywanie się z innymi może doprowadzić do niepokojących wniosków i niepotrzebnej frustracji.

Informacje dodatkowe o Rachunek:

Wydawnictwo: Znak
Data wydania: 2016-02-03
Kategoria: Inne
ISBN: 978-83-240-3532-8
Liczba stron: 192
Dodał/a opinię: Laurencja Mijal

więcej
Zobacz opinie o książce Rachunek

Kup książkę Rachunek

Sprawdzam ceny dla ciebie ...
Cytaty z książki

Na naszej stronie nie ma jeszcze cytatów z tej książki.


Dodaj cytat
REKLAMA

Zobacz także

Recenzje miesiąca
Virion. Legenda miecza. Krew
Andrzej Ziemiański ;
Virion. Legenda miecza. Krew
Kołatanie
Artur Żak
Kołatanie
W rytmie serca
Aleksandra Struska-Musiał ;
W rytmie serca
Mapa poziomów świadomości
David R. Hawkins ;
Mapa poziomów świadomości
Ostatnia tajemnica
Anna Ziobro
Ostatnia tajemnica
Hania Baletnica na scenie
Jolanta Symonowicz, Lila Symonowicz
Hania Baletnica na scenie
Lew
Conn Iggulden
Lew
Jesteś jak kwiat
Beata Bartczak
Jesteś jak kwiat
Niegasnący żar
Hannah Fielding
Niegasnący żar
Pokaż wszystkie recenzje
Reklamy