Niepokorne. Eliza
Agnieszka Wojdowicz

Jeszcze do niedawna Eliza Pohorecka odbywała praktykę w otwockiej aptece, po godzinach pomagając matce w prowadzeniu rodzinnego pensjonatu. Życie dziewczyny ulega zmianie, gdy wyrusza ona do galicyjskiego Krakowa, aby podjąć studia na Uniwersytecie Jagiellońskim. Jeszcze w trakcie podróży Eliza staje się świadkiem wydarzeń, które w niebezpieczny sposób wpłyną na jej pobyt w grodzie Kraka. Na miejscu dziewczyna spotyka się z niechęcia wykładowców wobec podejmujących naukę kobiet, które u schyłku XIX wieku rzadko zajmowały miejsca w salach wykładowych i ćwiczeniowych. Według ówczesnej myśli życie kobiet nie powinno wykraczać poza próg domu.

Eliza nie jest wyobcowana w swoich nowoczesnych poglądach. W Krakowie poznaje Klarę Stojnowską, córkę miejscowego profesora, dziewczynę obdarzoną silnym charakterem i wytrwale walczącą z konserwatywnymi poglądami ojca. Klara uczęszcza na wykłady dla kobiet, angażuje się w życie kulturalne miasta, pisze pod pseudonimem do lokalnej gazety i walczy o prawa kobiet, wyglądem i sposobem życia manifestuje swoją niezależność. Na drodze Elizy i Klary staje także Judyta Schraiber, córka żydowskiego antykwariusza z krakowskiego Kazimierza, pasjonatka malarstwa i sztuki, która sprzeciwia się związkowi małżeńskiemu zaaranżowanemu przez rodzinę. Pod wpływem impulsu dziewczyna opuszcza rodzinny dom i obiera malarstwo jako swoją życiową ścieżkę.

Bohaterki książki dzieli wiele: pochodzenie, wychowanie w odmiennych kulturach, status społeczny i materialny, jednak każda z nich jest niepokorna. Pragną one walczyć o swoje szczęście wbrew panującym normom i zwyczajom, niejednokrotnie sprzeciwiają się rodzinie, same obierają cele, do których chcą dążyć w swoim życiu. Na ich drodze pojawią się trudne momenty, ale siła charakterów i determinacja pozwalają im wychodzić na prostą z życiowych zakrętów. 

W powieści Agnieszki Wojdowicz najważniejsze są bohaterki, ale książka nie byłaby tak dobra gdyby nie skrzętnie odmalowane tło historyczne i obyczajowe ostatnich lat XIX wieku. Kraków widziany oczami powieściopisarki jawi się jako miejsce o dwóch obliczach. Z jednej strony jest to miasto ponure i niebezpieczne, pełne drobnych przestępców i oszustów, będące pod wpływem stacjonujących w mieście wojsk austriackich, nieco uśpione i zacofane.  Z drugiej strony jest kolebką polskiego modernizmu, miejscem rozwijającej się sztuki, zyskujących sławę malarzy i pisarzy. Autorka w swoją opowieść wplata postaci autentyczne: czytelnik towarzyszy Stachowi Wyspiańskiemu w tworzeniu polichromii kościoła franciszkanów, czyta o sztukach Gabrieli Zapolskiej i malarstwie Jacka Malczewskiego. Do tego dochodzą charakterystyczne dla tego okresu antykwariaty, kawiarenki zlokalizowane wokół krakowskich Plant, pracownie krawieckie i galerie sztuki oraz wymieniane w powieści nazwy ulic, placów, kościołów, klasztorów. Te liczne szczegóły z powodzeniem oddały ducha epoki i samego Krakowa przełomu XIX i XX wieku, ale też uzmysłowiły, jak bardzo zmieniło się to miasto na przestrzeni ostatnich 120 lat.

"Popatrz - szepnęła. - Tyle w tym Krakowie kościołów, tak blisko tu do Boga, a życie… jak wszędzie… takie liche. Takie marne".

Sam styl autorki również przypadł mi do gustu. Autorka sprawnie posługuje się językiem, kreśli plastyczne opisy oraz wiarygodne dialogi. Już teraz wiem, że jeszcze nie raz sięgnę po jej książki. Optymizmem napawa myśl, że w przygotowaniu są dwie kolejne części serii o niepokornych. 

Lektura powieści Agnieszki Wojdowicz okazała się ciekawym doświadczeniem. Miejscami historia była nieco przewidywalna, a nawet naiwna, ale w ostatecznym rozrachunku, głównie ze względu na wiarygodnie przedstawione postaci kobiecie oraz sprawnie odmalowane tło powieści, uznaję ją za bardzo dobrą powieść, która z dużym prawdopodobieństwem spodoba się niejednej czytelniczce.

http://pozeracz-slow.blogspot.com/2014/09/niepokorne-eliza-agnieszka-wojdowicz.html#more