Deja vu
Jolanta Kosowska

Odnoszę nieodparte wrażenie, iż sytuacja, w której się teraz znajduję, już w przeszłości miała miejsce - i to niejednokrotnie: próbowałam napisać recenzję powieści Jolanty Kosowskiej. Jednak ilekroć się do tego zabierałam, z zamiarem zachęcenia Was do lektury, miałam spore trudności z ubraniem myśli w słowa, a w mojej głowie kolejne wyrazy mieszały się ze sobą, formując w bezsensowną breję, zlepek liter i znaków interpunkcyjnych. Chyba... chyba mam déjà vu.

Rafał jest szanowanym wykładowcą etyki medycznej. Powraca do Polski po wieloletniej emigracji i obejmuje wakat po ulubionym nauczycielu przyszłych lekarzy. Wynajmuje mieszkanie i próbuje się w nim zadomowić, jednak nie jest to takie proste, bowiem przyjaciel opowiada mu o losach dawnych właścicieli. Rafał z każdym dniem odnosi coraz silniejsze wrażenie, że zna ich osobiście, a nawet zaczyna żyć ich życiem, odrywając się niemalże od rzeczywistości, wkręcając w trybiki weneckiej tajemnicy, przez którą nic już nie będzie takie, jak dawniej. Równolegle z dalszymi losami Rafała poznajemy zawikłaną historię Ani i Marca. Historię skomplikowaną, piękną, ale niewesołą.

Jak na powieść psychologiczną przystało, portrety postaci nakreślone są bardzo sprawnie, z dbałością o wszelkie detale. Zachwycona jestem przede wszystkim przedstawieniem Marca - bezprecedensowego, przyjacielskiego, niekiedy boleśnie szczerego wykładowcy, który w życiu przeszedł sporo i wielokrotnie zmuszony był podjąć trudne decyzje. Czytamy o jego rozterkach z perspektywy kilku osób, a tym samym poznajemy różne jego oblicza: wspaniałego przyjaciela, życiowego partnera, kochającego wnuka, ale też zazdrośnika. Ciekawa jest również postać Ani, która daje się jednakże poznać w niewielkim zaledwie stopniu i która to jest tak naprawdę wielką niewiadomą tejże powieści, swoistą zagadką, usiłującą za wszelką cenę pozostać pod osłoną tajemniczości. Z nią zapoznajemy się głównie poprzez jej zapiski i razem z Rafałem próbujemy wydedukować, co stało się z dziewczyną i jakie sekrety kryje. Jak już wspomniałam, Marco i Ania to bohaterowie przedstawieni wręcz doskonale, jednak tego samego z całą pewnością nie można powiedzieć o Rafale czy innych postaciach, mających w powieści mniejsze nieco znaczenie. Przypuszczam, że autorka, kreśląc portrety pary zakochanych i kreśląc ich historię, pozostałych potraktowała po macoszemu, co jest wprawdzie poważnym, lecz jedynym moim zarzutem wobec Déjà vu.

Jolanta Kosowska napisała dobrą powieść psychologiczną, w której jawa przeplata się ze snem, narracja z listami i wycinkami z pamiętników, a polska rzeczywistość z mistycznym klimatem Wenecji - miasta o wielu obliczach. W książce zostało ono przedstawione jako cel wypraw turystów, którzy udają się tam z zamiarem opłynięcia gondolą labiryntu kanałów, ale też jako miejsce gdzieniegdzie przerażająco ciche, ze zdezelowanymi, opuszczonymi uliczkami, niszczejącymi domami, potęgującymi odczucie, iż za moment jakaś zjawa przemknie pomiędzy budynkami albo po drodze - jak na westernach - przetoczy się kłębek siana. Momentami aż ciarki przechodziły mnie po plecach. Za stworzenie takiego mistycznego, nieco depresyjnego klimatu należą się autorce wielkie brawa.

Déjà vu to świetnie napisana książka, której - ze względu na tematykę - nie czyta się lekko, aczkolwiek z rosnącym wprost proporcjonalnie do ilości przewróconych kartek zaciekawieniem. Nietrudno się pogubić w mieszaninie retrospekcji, bieżącej narracji, wspomnień i wyimaginowanych historii, przedarcie się przez tę - ciekawą! - plątaninę jest nie lada wyzwaniem, ale stopniowe dopasowywanie do siebie elementów układanki i ustalanie, co się przydarzyło Marcowi i Ani, jest prawdziwą przyjemnością. Polecam wielbicielom niebanalnych powieści psychologicznych i zwolennikom polskiej literatury - nie będziecie zawiedzeni, jestem tego pewna.

Informacje dodatkowe o Deja vu:

Wydawnictwo: Novae Res
Data wydania: 2013-05-09
Kategoria: Inne
ISBN: 978-83-7722-769-5
Liczba stron: 304
Dodał/a opinię: secretelle