Historie cmentarne 1999-2004
Boris Akunin

No właśnie, gdzie zabiorą nas Borys Akunin i Grigorij Czchartiszwili? I dlaczego jest ich dwóch, choć tak naprawdę wiadomo, że jeden? I dlaczego ten drugi (że nie wspomnę o sobie) jest taphofilem? Na te pytania odpowiedziały mi Historie cmentarne 1999-2004, a ja pokrótce, nie zdradzając smaczków (?) książki postaram się odpowiedzieć na nie wam, drodzy czytelnicy :)

Autorów jest dwóch, ponieważ i książki są dwie. Rosyjski autor dostał rozdwojenia jaźni i stał się rezonerem Grigorijem Czchartiszwilim i zabawiaczem szerokiej publiczności, wodzirejem Borysem Akuninem. W praktyce, "obydwaj" stworzyli całość podzieloną na eseistyczne fragmenty Czchartiszwilego i beletrystyczne, kryminalne opowiadania Akunina.

W poszukiwaniu Tajemnicy Minionego Czasu odwiedzili sześć mniej lub bardziej znanych starych cmentarzy - Stary Doński w Moskwie, Highgate w Londynie, Père-Lachaise w Paryżu, cudzoziemski w Jokohamie, Greenwood w Nowym Jorku i cmentarz na Górze Oliwnej w Jerozolimie. Każdy z nich ma własną specyfikę i tajemnicę, każdy świadczy o czasie pochówków zmarłych, ale i o tym, że w takich miejscach łatwo pogodzić się ze śmiercią, także własną. Wiedziałam, że jestem taphofilem, miłośnikiem starych cmentarzy,  nie wiedziałam tylko (Czchartiszwili alias Akunin także), że tak to się nazywa. W zasadzie każda moja wyprawa w Polskę czy świat kończy się... na cmentarzu. Choć z opisanych w Historiach... cmentarzy dobrze znam tyko Highgate, po lekturze czuję, jakbym odwiedziła je wszystkie - w tak niesamowitą podróż po trzech kontynentach proponują "autorzy". Sama zaczynam wierzyć, że żyjemy równolegle, że nasze światy się przeplatają, i że to zmarłych nie obchodzi nasz świat, co w drugą stronę już raczej nie działa.

A czego wy możecie się spodziewać? Na Starym Dońskim odwiedzicie grób krwiożerczej Sałtyczyny i księżniczki Szachowskiej, która według epitafium zmarła wskutek operacji doktora Sniegiriewa (dobrze mu tak!). Na Highgate poznacie historię Rosettiego i ognistowłosej Siddal, pochowanej z tomikiem wierszy, które później... trzeba było wykopać oraz rzucicie okiem na Karola Marksa i wszędobylskie cmentarne lisy (sama widziałam!). Na Père-Lachaise nie pójdziecie do Jima Morrisona, ale dane wam będzie odwiedzić Oscara Wilde'a, Honoriusza Balzaka i Marcela Prousta (Człowiek jak człowiek, grób jak grób). Podczas podróży do Japonii zobaczycie na cmentarzu cudzoziemskim groby tych, którzy myśleli, że udają się do dalekiego, na wpół legendarnego kraju po pieniądze i sławę, a naprawdę przyjechali do Jokohamy umrzeć, a Nagła Śmierć spotkała ich we wszystkich swych odmianach. Przeniesiecie się do Stanów. Nowojorski Greenwood to prawdziwy dom-afterlife dla Homini Americani - pochowani są tu: człowiek-telegraf Morse, człowiek-tubka Colgate, człowiek-maszyna do pisania Underwood, (...) człowiek-ozdóbka Tiffany. Cmentarz Jerozolimski zatem razem z lipnymi Absalomami i Zachariaszami, pewnymi pierwszego miejsca przed sądem ostatecznym, być może wyjaśni wam istotę judaizmu. Oto jak wiele można się dowiedzieć. Chwilę później, by odpocząć od natłoku informacji, przeczytajcie opowiadania przeplatające się z esejami - prawdziwy majstersztyk krótkich form literackich.

Jestem pod wielkim wrażeniem Historii cmentarnych. To książka mądra, napisana (i przetłumaczona) pięknie i z ogromnym poczuciem humoru oraz szalenie ciekawa poznawczo. Prawdziwa perełka. Tego genialnego całokształtu dopełnia pomysłowe i eleganckie wydanie (no może poza mniej przyjazną czcionką jednoelementową w części eseistycznej, ale to jedyny mankament, jaki znalazłam). Warto po nią sięgnąć, nawet jeśli nie jesteście taphofilami ;)

Na koniec, na zachętę, garść ulubionych cytatów: