Recenzja książki: Opieka Wychowanie Kształcenie Moduły edukacyjne

Recenzuje: Justyna Gul

Edukacyjne rozprawy

Współczesny człowiek porusza się w świecie usystematyzowanym, pełnym technologicznych udogodnień, ale i ograniczeń, gdzie każda godzina jest zaplanowana, a działania w niej podjęte mają prowadzić do zdobycia celu. Mimo tego, coraz bardziej odczuwamy mijający czas - co więcej: tego czasu wciąż nam brakuje. Kultura skupia dziś uwagę społeczeństwa na teraźniejszości, jawiącej się jako szczyt konsumpcji, realizacji swoich pasji i upodobań. Jak zatem w obecnych czasach traktowane są nauka i edukacja? Co to znaczy: być nauczycielem?

Zmienność otoczenia, wielość bodźców, ciągły pęd ku wiedzy generują rozliczne zagrożenia, a by nie ulec pokusie, konieczna jest praca „u podstaw”. Dlatego też edukacja, rozważania nad jej elementami i dziedzinami, wymagają starannych przemyśleń i wymiany doświadczeń. Temu służyć ma książka „Opieka – wychowanie – kształcenie. Moduły edukacyjne” pod redakcją naukową W. Woronowicz i Danuty Apanel. Opracowanie przedstawia dokonania i refleksje wybitnych polskich pedagogów i profesorów, podejmujących się wytyczania nowych dróg i identyfikowania wzorców.

Znajdziemy zatem w książce rozważania na temat czasu i jego wyrażania, Autor (K. Denek) stawia tu pytanie dotyczące istnienia społeczeństwa czasu oraz porusza temat wartości w życiu współczesnego człowieka. Naświetlona zostaje rola, jaką czas wolny odgrywa w społeczeństwie wiedzy, a co za tym idzie – postępu. Rodzi się tu problem wykorzystania zdobyczy nowoczesności przy równoczesnym zmniejszeniu ubocznych konsekwencji ich działania oraz zwiększenia poziomu rozwoju.

W podjętych rozważaniach zdefiniowane zostały pojęcia systemu, działania, czynu, ekonomizujące i systematyzujące refleksje nad kręgiem zagadnień, w jakim się poruszamy. Przedstawione zostały również prowadzone badania w pracy socjalno-opiekuńczej pod kątem odpowiedzialności za wartość tworzonej wiedzy (W. Kojs).

Tekst został wzbogacony o uwagi o dydaktyce refleksyjnej (W. Woronowicz), która traktuje badane zjawiska całościowo i prezentuje podejście umożliwiające jej rozwój oraz modyfikację w powiązaniu z aktualnymi teoriami kultury. Wsparciem dla pedagogów i nauczycieli jest również opracowane przez Danutę Apanel zagadnienie ADHD, przedstawione z perspektywy szkolnej. Z uwagi na to, że już w 2004 roku częstotliwość występowania zjawiska nadpobudliwości oceniana była na 3 do 10%, można spodziewać się, że dziś skala tego problemu jest dużo szersza. Autorka porusza też kontrowersyjny temat stosunku nauczyciela do dzieci z ADHD, którego wątpliwa jakość często kończy się poważnym konfliktem na styku: szkoła - rodzice, opartym na wzajemnym obwinianiu się o bezradność czy niewłaściwe metody wychowawcze.

Równocześnie należy mieć świadomość, że szkoła zazwyczaj postrzegana jest w kontekście uogólnionych, stronniczych sądów. I. Gumowska podjęła próbę zidentyfikowania typów oporu wobec instytucji edukacyjnej w kontekście skłonności do podzielania schematycznych opinii o gronie pedagogicznym, natomiast E. Murawska odsłania nowe oczekiwania wobec nauczyciela – oczekiwania na miarę XXI wieku.

Kolejne zagadnienia poruszone w książce „Opieka – wychowanie – kształcenie. Moduły edukacyjne” sprowadzają się do różnych aspektów wychowania dzieci, także przez rodziny zastępcze. Na uwagę zasługuje zwłaszcza temat sekty jako zagrożenia dla młodzieży w trudnym, specyficznym dla każdego człowieka czasie dorastania. Wówczas to najsilniejszy wpływ na młodych ludzi mają rówieśnicy oraz osoby dorosłe, a wybór autorytetu, niestety, nie zawsze bywa właściwy.

Książka pod redakcją naukową W. Woronowicz i D. Apanel to pozycja niezbędna dla pedagogów, psychologów, studentów oraz wszystkich osób, których życie związane jest z szeroko pojętą edukacją. Brakuje takich książek na rynku - publikacji, które nadążałyby za zmieniającym się otoczeniem i rozwiązywałyby najbardziej palące problemy. "Opieka – wychowanie – kształcenie. Moduły edukacyjne” do takich książek należy, dając nadzieję, że w sferze edukacji będzie już tylko lepiej.