Aleksander Gieysztor - biografia, życie i twórczość
Aleksander Gieysztor był aktywnym uczestnikiem kampanii wrześniowej i żołnierzem Armii Krajowej, a podczas powstania warszawskiego kierował Wydziałem Informacji Biura Informacji i Propagandy. Po wojnie został aresztowany i zdekonspirowany, lecz zdołał kontynuować karierę naukową, która przyniosła mu uznanie w kraju i za granicą.
Aleksander Gieysztor poświęcił wiele lat pracy dydaktycznej i organizacyjnej jako profesor Uniwersytetu Warszawskiego i dyrektor Instytutu Historycznego. Odegrał kluczową rolę w odbudowie Zamku Królewskiego w Warszawie, a jego badania nad wczesną państwowością Polski miały ogromny wpływ na rozwój rodzimej historiografii.
Aleksander Gieysztor przez dekady działał także w strukturach naukowych, kierując Polską Akademią Nauk i Towarzystwem Naukowym Warszawskim. Był jednym z nielicznych przedstawicieli strony rządowej podczas obrad Okrągłego Stołu, którzy cieszyli się zaufaniem zarówno władzy, jak i opozycji.
Aleksander Gieysztor współpracował z wywiadem PRL, jednak wiele lat później ponownie zyskał uznanie dzięki swojej niezależności myślenia i zaangażowaniu w działania na rzecz dialogu społecznego. W 1980 roku podpisał apel intelektualistów wzywający do rozmów z robotnikami.
Aleksander Gieysztor był autorem około 500 prac naukowych, w tym książek takich jak Mitologia Słowian, Zarys dziejów pisma łacińskiego czy Zamek Królewski w Warszawie. Jego publikacje były szeroko komentowane i cenione, a sam autor zdobył wiele prestiżowych odznaczeń, w tym Order Orła Białego i Legię Honorową.
Aleksander Gieysztor był również nauczycielem wielu wybitnych uczonych, takich jak Karol Modzelewski czy Anda Rottenberg. Do końca życia wykładał w założonej przez siebie Wyższej Szkole Humanistycznej w Pułtusku, gdzie uchodził za jednego z najbardziej lubianych wykładowców.
Aleksander Gieysztor doświadczył także tragedii osobistej – jego syn zginął w wypadku samochodowym razem z twórcami programu Sonda. Mimo tego, aż do śmierci pozostał czynny zawodowo i społecznie, angażując się m.in. w budowę Pomnika Umschlagplatz.
Aleksander Gieysztor został upamiętniony licznymi nagrodami i tytułami, a jego imieniem nazwano ulicę w Warszawie oraz nagrody przyznawane badaczom średniowiecza i historii Polski podziemnej. Zmarł w 1999 roku, a jego grób znajduje się na warszawskich Powązkach.
Źródło: fot. Autorstwa Foma - Praca własna, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=3403878