Endre Ady

Endre Ady - biografia, życie i twórczość

Węgierski poeta Endre Ady de Diósad przyszedł na świat 22 listopada 1877 r. w Ermindszent. Ukończył ewangelickie gimnazjum w Zilah. Następnie rozpoczął studia na uniwersytecie w Debreczynie. Po studiach rozpoczął pracę jako dziennikarz, publikując jednocześnie swój debiutancki poemat "Versek" (1899). Niedługo później przeniósł się do Nagyvaradu. Tam poznał swoją kochankę Adel Brull (związek nie miał szans, bo kobieta była mężatką, ale zainspirowała Go do licznych wierszy, gdzie występowała pod pseudonimem Leda). Razem wybrali się do Paryża, poznając tam najnowsze prądy europejskiej literatury. Po powrocie na Węgry zaczął pracować w czasopiśmie „Budapesti Napló” (kilkaset opublikowanych artykułów i wierszy). W tym okresie rozpoczął również swą działalność polityczną wstępując do radykalnej grupy o nazwie „Huszadik Század” (Dwudziesty Wiek). Literacko zaś, stworzył nowy styl, zwany Krytycznym Patriotyzmem. W swych wierszach starał się ujawnić społeczne problemy Węgier. Po opublikowaniu tomików poezji w 1906 i 1907 musiał zakończyć pracę w gazecie i uciec znowu do Paryża ze względu na społeczne wzburzenie Jego twórczością. Po powrocie założył w 1908 r. koło literackie „A Holnap” (Poranek) w Nagyváradzie i rozpoczął współpracę z literackim czasopismem „Nyugat” (Zachód), z którym był związany do końca życia (w 1912 został nawet jego wydawcą). Często atakowano Go za poglądy polityczne oraz liczne nawiązania do erotyki w wierszach, co jednak przysporzyło mu zainteresowania i uznania wśród młodych twórców literatury. Jego wiersze były pod silnym wpływem francuskiego symbolizmu oraz dekadencji. Zmarł 27 stycznia 1919 r. w Budapeszcie. Kalina Beluch