Hugo Kołłątaj

Hugo Kołłątaj - biografia, życie i twórczość

Hugo Kołłątaj przyszedł na świat 1 kwietnia 1750 r. w Dederkałach Wielkich na Wołyniu. Pochodził z rodziny szlacheckiej herbu Kotwica. Chodził do szkół w Pińczowie, później studiował na Akademii Krakowskiej. Tam w 1768 r. uzyskał tytuł doktora filozofii. W latach 1770-74 studiował w Wiedniu, a później w Rzymie, gdzie został doktorem prawa oraz teologii i uzyskał święcenia kapłańskie.
Po powrocie do kraju został kanonikiem krakowskim. Pełnił posługę kapłańską w Pińczowie i Krzyżanowicach Dolnych. Był działaczem Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych i Komisji Edukacji Narodowej, twórcą planu rozbudowy szkół w każdym kraju. W latach 1977-80 reformował Akademię Krakowską w sensie zarówno merytorycznym (poszerzenie programu o wykłady z nauk przyrodniczych i literatury polskiej, umożliwienie studiowania dzieciom mieszczańskim), jak i finansowym. Od 1782 do 1786 r. był rektorem tej uczelni.
W czasie Sejmu Czteroletniego był jednym  najaktywniejszych działaczy stronnictwa patriotycznego.
W 1778 r. zamieszkał w Warszawie. Zgromadził tam zespół publicystów, wybitnych umysłów, zwany kuźnicą kołłątajowską.
Był jednym z twórców Konstytucji 3 Maja. Po jej uchwaleniu został mianowany podkanclerzym koronnym.
Podczas wojny polsko- rosyjskiej poparł decyzję króla Stanisława Augusta Poniatowskiego o przystąpieniu do konfederacji targowickiej. Podczas jej rządów przebywał w Dreźnie.
Przygotował i uczestniczył w Powstaniu Kościuszkowskim. Pod koniec insurekcji, po szturmie Pragi 4 listopada 1794 r. potajemnie opuścił Warszawę. 6 grudnia został aresztowany przez Austriaków podczas próby przedostania się przez Galicję i Węgry do Wenecji. W więzieniu w Przemyślu siedział do 1802 r. Po odzyskaniu wolności udał się na Wołyń, gdzie współtworzył Liceum Krzemienieckie.
W latach 1807-08 podejrzany o kontakty z Napoleonem został wywieziony przez Rosjan i przetrzymywany w Moskwie.
Ostatni okres życia spędził w Księstwie Warszawskim. Zmarł 28 lutego 1812 r. w Warszawie.

Kalina Beluch