John Banville

John Banville - biografia, życie i twórczość

John Banville jest także twórcą powieści kryminalnych, podpisywanych pseudonimem Benjamin Black, których bohaterem jest patolog Quirke, a w 2020 roku opublikował powieść alternatywną The Secret Guests jako B. W. Black. Jego dorobek literacki został doceniony wieloma nagrodami, m.in. James Tait Black Memorial Prize, International Nonino Prize, Franz Kafka Prize, Austrian State Prize for European Literature i Prince of Asturias Award for Literature. Od 2007 roku jest członkiem Royal Society of Literature, a w 2017 roku został uhonorowany włoskim odznaczeniem Cavaliere dell’Ordine della Stella d’Italia. Mieszka w Howth w Dublinie i bywa wymieniany jako kandydat do literackiej Nagrody Nobla.

John Banville wychował się w Wexford jako najmłodszy z trojga rodzeństwa, w rodzinie Agnes i Martina Banville’a. Jego brat Vincent również został pisarzem, a siostra Vonnie Banville-Evans opublikowała książkę dla dzieci oraz wspomnienia z młodości. Mimo początkowych planów związanych z architekturą i malarstwem nie zdecydował się na studia. Po szkole pracował jako urzędnik w Aer Lingus, co pozwoliło mu na liczne podróże, a w 1969 roku rozpoczął pracę jako redaktor w The Irish Press.

John Banville w życiu osobistym związał się z amerykańską artystką Janet Dunham, z którą miał dwóch synów. Ich małżeństwo rozpadło się po jego romansie z sąsiadką, Patricią Quinn, z którą ma dwie córki. W rozmowach Banville wyrażał żal z powodu własnych decyzji i trudnych relacji rodzinnych.

John Banville wielokrotnie powtarzał, że jego pierwsza powieść Nightspawn była nieudana, a w latach 80. bywał pisarzem niedostrzeganym w księgarniach, co jednak nie podważało jego przekonania o słuszności własnej drogi twórczej. Od 1990 roku regularnie publikował w The New York Review of Books. 

John Banville wspominał również przyjaźń z Johnem McGahernem, a w 2014 roku opublikował esej o obrazie Caravaggia The Taking of Christ. Włączył się także w projekt Sons+Fathers, wspierający opiekę paliatywną w Irlandii. Jako Benjamin Black tworzy powieści kryminalne znacznie szybciej niż literackie, które pisze wiecznym piórem przez kilka lat. Seria o Quirke’u doczekała się ekranizacji, a kolejne tomy oraz powieści z postacią Strafforda rozwijał już pod własnym nazwiskiem.

John Banville jest znany z krytycznej oceny własnej twórczości i przyznaje, że rzadko wraca do swoich książek. Jego dzień pracy cechuje stały rytm: pisze od rana do wieczora przy dwóch biurkach ustawionych pod kątem prostym. Odradza młodym autorom proszenie go o rady, utrzymując, że każdy pisarz musi iść własną drogą.

John Banville jest ceniony za mistrzostwo stylu, a jego proza bywa określana jako liryczna, precyzyjna i pełna ironii. Krytycy porównują go do Nabokova i Prousta, a inni widzą w nim następcę Becketta. Sam autor podkreśla, że dąży do połączenia poezji i prozy.

John Banville wielokrotnie mówił o odpowiedzialności moralnej, podkreślając, że krzywdzenie innych jest dla niego czynem niewybaczalnym. Wspominał też o silnym lęku przed lataniem i o głębokiej więzi ze zwierzętami, zwłaszcza z labradorem Benem, którego śmierć wspominał przez wiele lat latach. 

John Banville w 2011 roku otrzymał Franz Kafka Prize, a kilka lat później padł ofiarą głośnego oszustwa, gdy podszywający się pod sekretarza Akademii Szwedzkiej rozmówca poinformował go o rzekomym przyznaniu mu literackiej Nagrody Nobla. Incydent odbił się echem w mediach, a autor przekazał nagranie Akademii, podkreślając, że prawdziwym celem oszusta była kompromitacja instytucji, a nie jego samego.