Tadeusz Nowakowski

Tadeusz Nowakowski - biografia, życie i twórczość

Pisarz i działacz polski na uchodźstwie Tadeusz Nowakowski przyszedł na świat 8 listopada 1917 r. w Olsztynie. Zimą 1920 r. rodzina Nowakowskich przeniosła się z Olsztyna do Bydgoszczy i pozostała tu do 1939 r. Tadeusz Nowakowski uczył się w Państwowym Gimnazjum im. Śmigłego - Rydza, gdzie w 1936 roku złożył egzamin dojrzałości. W okresie szkolnym pisywał wiersze i felietony do czasopisma szkolnego „Ogniwo” oraz „Dziennika Bydgoskiego”. Współpracował również z otwartym w Bydgoszczy Studiem Rozgłośni Pomorskiej Polskiego Radia. Jako gimnazjalista był czynny w harcerstwie. W 1938 r. podjął studia na wydziale filologii polskiej na UW, przerwane przez wybuch wojny. Uczestniczył jako ochotnik w kampanii wrześniowej. Razem z 14. włocławskim pułkiem piechoty przeszedł szlak bojowy do oblężonej Warszawy. Udało Mu się osiąść we Włocławku, gdzie już mieszkała jego matka i rodzeństwo. Tam 28 lutego 1941 r. został aresztowany przez gestapo pod zarzutem przynależności do tajnej organizacji i redagowania polskiej gazetki. W 1942 r. został skazany przez sąd niemiecki na karę śmierci, zamienioną na 30 lat obozu. Karę odsiadywał w kilku więzieniach i obozach. Uwolniony wiosną 1945 r. przez aliantów, znalazł się w brytyjskiej strefie okupacyjnej. Przebywał w Haren – obozie dla wysiedleńców polskich na granicy niemiecko-holenderskiej, gdzie był nauczycielem w polskim liceum. Od 1946 r. przebywał w Londynie, gdzie współpracował z pismami polskimi i sekcją polską radia BBC. Udzielał się w Związku Polaków Za Granicą. Od 1952 r. został redaktorem Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa, gdzie zajmował się tematyką kulturalną. W związku z nową pracą przeniósł się w 1953 roku na stałe do Monachium. Jako pisarz debiutował tomem opowiadań wojennych „Szopa za jaśminami” (1948), ale sławę przyniosła Mu przede wszystkim powieść „Obóz Wszystkich Świętych” (1957), tłumaczona na 8 języków i wysoko oceniona przez krytyków. Był autorem nowel i powieści, a także utworów poetyckich. Jako reporter radiowy Radia Wolna Europa relacjonował pielgrzymki Jana Pawła II, które utrwalił w sześciu tomach reportaży, co zyskało mu przydomek „reportera papieża”. Nawiązał również szerokie kontakty ze światem pisarskim i artystycznym Niemiec. Był współpracownikiem dziennika „Frankfurter Allgemeine Zeitung”, drukował w „Die Zeit” oraz współpracował z Bawarską Rozgłośnią Radiową. Skupiając uwagę na twórczości literackiej, nie stronił od czynnego udziału w życiu społecznym Polonii i Kraju. Był członkiem Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie, Światowego Związku Polaków, „Akademii Grydzewskiego”, „Grupy 47”, Bawarskiej Akademii Sztuk Pięknych i innych. W 1979 r. wszedł w skład Oddziału Rady Narodowej RP w RFN. Przez szereg lat był delegatem Rządu RP w Londynie na obszar Niemiec, przewodniczył Stowarzyszeniu na Rzecz Porozumienia Niemiecko-Polskiego w Monachium oraz udzielał się w Polskim Ruchu Wolnościowym „Niepodległość i Demokracja” (1945–1992). Był członkiem Stowarzyszenia Pracowników Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa w Warszawie. W 1990 r. po powrocie z emigracji był inicjatorem powstania i pierwszym prezesem Światowego Związku Bydgoszczan. W 1991 r. zyskał honorowe obywatelstwo Olsztyna, dwa lata później podobnie uhonorowała Go Bydgoszcz. Wiosną 1995 r. przybył do kraju z myślą osiedlenia się na stałe. Zmarł w Bydgoszczy 11 marca 1996 roku. Prywatnie był dwukrotnie żonaty, miał dwójkę synów. Kalina Beluch