Calek Perechodnik

Calek Perechodnik - biografia, życie i twórczość

Calek Perechodnik ożenił się z Anką (Chana) Nusfeld, również pochodzącą z Otwocka. Prowadziła ona razem z braćmi kino o nazwie Oasis. Para miała córkę o imieniu Alinka, urodzoną 19 sierpnia 1940 roku.

Calek Perechodnik wraz z rodziną został przymusowo przesiedlony do getta w Otwocku w 1940 roku. W lutym 1941 roku wstąpił do Żydowskiej Policji Gettowej, aby zapewnić byt żonie i córce. 19 sierpnia 1942 roku, w wyniku zdrady, jego żona i córka zostały wywiezione do Treblinki i zamordowane, mimo wcześniejszych zapewnień ze strony nazistów o ich bezpieczeństwie.

Calek Perechodnik obarczał siebie winą za ich śmierć. Żona prosiła go wcześniej o zdobycie fałszywych dokumentów, ale nie zdążył tego zrobić. Po deportacji rodziny uciekł do Warszawy, gdzie ukrywał się wraz z matką i innymi Żydami dzięki pomocy Polki narażającej swoje życie. Przez 105 dni przebywał w ukryciu, gdzie pisał pamiętnik.

Calek Perechodnik dołączył do polskiego podziemia i brał udział w Powstaniu Warszawskim jako członek batalionu Chrobry II. Zmarł w październiku 1944 roku w wieku 27 lat. Istnieją różne wersje dotyczące jego śmierci: według jednych popełnił samobójstwo, według innych został zabity przez szabrowników, bądź spłonął żywcem w bunkrze.

Calek Perechodnik prowadził swój pamiętnik między 7 maja a 19 sierpnia 1943 roku w Warszawie. Opisał w nim okupację niemiecką, działanie Judenratu, deportacje do obozów zagłady, ukrywanie się oraz swoje przemyślenia. Wyrażał krytykę wobec ortodoksyjnych Żydów i samego siebie, kwestionując wiarę oraz tradycje żydowskie.

Calek Perechodnik oskarżał również społeczeństwo polskie o brak reakcji na prześladowania Żydów i potępiał tych, którzy z chciwości lub nienawiści wydawali ukrywających się. Jednocześnie przyznawał, że nie oczekiwał heroizmu od każdego Polaka, ale potępiał bierność wobec zbrodni.

Calek Perechodnik powierzył swój rękopis polskiemu przyjacielowi tuż przed śmiercią. Po wojnie pamiętnik trafił do jego brata, a następnie do archiwum Yad Vashem oraz Żydowskiego Instytutu Historycznego. W całości opublikowano go dopiero w 1995 roku pod tytułem Czy ja jestem mordercą?. Rok później ukazał się przekład angielski, a książka została przetłumaczona na wiele języków.

Calek Perechodnik w swoim dziele odnotował wiele szczegółów dotyczących okupacji i Holokaustu. Współcześni badacze uznają jego zapiski za niezwykle wiarygodne i potwierdzające, że Żydzi mieli świadomość tego, co działo się w obozach zagłady.