Kazimierz Moczarski

Kazimierz Moczarski - biografia, życie i twórczość

Kazimierz Moczarski w czasie wojny działał jako oficer Armii Krajowej. Kierował pracą Biura Informacji i Propagandy, redagował powstańczy dziennik Wiadomości Powstańcze i uczestniczył w akcjach zbrojnych. Za działalność w czasie Powstania Warszawskiego został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami. Po kapitulacji próbował kontynuować działalność informacyjną AK poza Warszawą.

Kazimierz Moczarski po wojnie zaangażował się w ujawnianie struktur konspiracyjnych i nawoływał do rezygnacji z dalszej walki zbrojnej. Podkreślał, że AK nie powinna być utożsamiana z celami politycznymi skrajnych ugrupowań i że musi pozostać dziedzictwem całego narodu. Jego stanowisko zostało zapisane w pamiętnym memoriale skierowanym do Delegata Sił Zbrojnych na Kraj.

Kazimierz Moczarski został aresztowany w 1945 roku. W trakcie brutalnego śledztwa był poddawany aż czterdziestu dziewięciu formom tortur. W 1949 roku trafił do jednej celi z Jürgenem Stroopem, niemieckim generałem SS odpowiedzialnym za tłumienie powstania w getcie warszawskim. Zdołał nakłonić go do szczerych rozmów, które stały się podstawą głośnej książki Rozmowy z katem.

Kazimierz Moczarski przez wiele miesięcy żył w niepewności, nie wiedząc, że wydany na niego wyrok śmierci został zmieniony na dożywocie. Dopiero po kilku latach został uniewinniony i zwolniony z więzienia. Po odzyskaniu wolności pracował w redakcjach związanych ze Stronnictwem Demokratycznym oraz zaangażował się w działania Społecznego Komitetu Przeciwalkoholowego.

Kazimierz Moczarski opublikował swoją najsłynniejszą książkę najpierw w odcinkach, a potem w formie książkowej. Rozmowy z katem, wydane już po jego śmierci, przetłumaczono na wiele języków, w tym japoński, a w Polsce była to przez pewien czas lektura szkolna. Pierwotna wersja książki była ocenzurowana i dopiero po 1990 roku ukazała się w całości.

Kazimierz Moczarski zmarł w 1975 roku po ciężkiej chorobie. Został pochowany na warszawskich Powązkach obok swojej żony Zofii, która również była żołnierzem AK i powstańcem. Ich córka Elżbieta kontynuowała tradycje rodzinne.

Pamięć o Kazimierzu Moczarskim jest żywa – jego imieniem nazwano prestiżową nagrodę historyczną oraz warszawski skwer.