Kastuś

Kastuś szedł ze ściśniętym gardłem. Nie krzyczał "Żywie Biełaruś!". Nie krzyczał "Niech żyje Litwa!". Nogi miał jak z waty i starał się nie upaść. Nie po to wytrzymał ciężkie przesłuchanie i nie wydał nikogo, choć znał setki nazwisk, żeby teraz okazać słabość. Szedł naprzód, bo czekał na niego Wieszatiel i szubienica.

W mrocznych oczach Murawiowa, którego nawet niektórzy Rosjanie nazywali "ludożercą", panowała demoniczna radość. Kalinowski zaszczycił go tylko jednym spojrzeniem. Było to spojrzenie prawdziwie wolnego człowieka. Taki wzrok wzbudzał nienawiść w ludziach, którzy sami wolności nigdy nie zaznali i z jakiegoś powodu odbierali ją innym.

Wieszatiel osobiście odczytał wyrok. Kastuś nie tylko nie zwrócił uwagi na ten "zaszczyt", ale i nawet wyroku nie słuchał. Patrzył na zebrany na placu tłum i żegnał się z narodem, którego nie był przywódcą, a jedynie oddanym sługą.

Bywaj zdarowy, mużycki narodzie,

Żywi u szczasci, żywi u swabodzie.

I czasam wspamni pra Jaśku swajho

Szto zhinuł za praudu dlja dabra twajho

W końcu założono mu pętlę na szyję. Nawet gdyby pozwolono mu na ostatnie słowa, nie powiedziałby nic. Wszystko co miał do powiedzenia już dawno przekazał słowem i czynem. A "Listy spod szubienicy" były jego jedynym testamentem, który nam zostawił.

Powiedziałbym pięknie, że tego dnia umarł człowiek, a narodził się symbol, ale Kastuś, Jaśka haspadar z pad Wilni stał się symbolem już za życia i nigdy nie umarł.