Recenzja książki: Burze w mózgu. Opowieści ze świata neurologii
Recenzuje: Damian Kopeć
Sekrety epilepsji
Układ nerwowy, a zwłaszcza mózg, są niesamowite. Ich złożoność i możliwości zaskakują. Nie są wcale takie łatwe do zrozumienia, co dobitnie pokazuje złożona historia odkryć w medycynie. Bez układu nerwowego nie bylibyśmy takimi ludźmi, jakimi jesteśmy. Tymi, którzy mają samoświadomość i zdolność tworzenia. Którzy są czymś więcej niż tylko zestawem prostych biologicznych uwarunkowań.
Bardzo trudno interpretować i leczyć choroby mózgu, gdy wciąż – mimo ogromnych postępów nauki – staramy się zrozumieć podstawy jego biologii. To właśnie owa fascynująca złożoność sprawia zarazem, że choroby neurologiczne są tak trudne w diagnozowaniu i leczeniu. I to właśnie owym – wybranym – chorobom poświęcona jest książka Burze w mózgu. Opowieści ze świata neurologii. Napisała ją brytyjska lekarka-neurolog, Suzanne O'Sullivan, specjalizująca się w leczeniu epilepsji. Owej chorobie-zaburzeniu i ludziom nią dotkniętym poświęciła zasadniczą część tej książki. O'Sullivan opisuje konkretne przypadki, z którymi się zetknęła, by pokazać w sytuacjach trudnych zarówno lekarzy, jak i chorych. By przybliżyć nam problematykę epilepsji, a w tle ukazać sukcesy i porażki medycyny w dziedzinie, którą autorka się zajmuje. Opisuje więc Sullivan, jak diagnozuje się i leczy padaczkę. Jak szuka się jej przyczyn i próbuje ograniczyć przykre skutki. Jak chorzy radzą sobie z balastem, który nierzadko radykalnie zmienia ich życie. Poszukiwanie źródeł problemów w przypadku padaczki często przypomina pracę detektywa. Dokładna analiza wywiadu lekarskiego; zwracanie uwagi na wszelkie detale, które mogą okazać się ważne, potrzeba łączenia doświadczenia (rutyny) z nieszablonowym myśleniem – te same skutki mogą mieć różne źródła, a drobiazgi zmieniać wnioski.
Burze w mózgu to książka ważna nie tylko w związku z wyjaśnieniami medycznymi dotyczącymi epilepsji, ale też z ukazaniem, czym choroba ta może być dla osoby nią dotkniętej. Jak potrafi skomplikować codzienne życie choremu i jego otoczeniu, jakich wymaga wyrzeczeń i wytrwałości. Nieznane – z przyczyn jak najbardziej naturalnych – budzi lęk. Ta książka pomaga zrozumieć chorych i chorobę, inaczej spojrzeć na tych, którzy żyją wśród nas i zmagają się z epilepsją. Pokazuje rolę lekarza i trudności, na jakie natyka się w swojej pracy.
Burze w mózgu są świetnie napisane. Przystępne słownictwo i wyrazisty styl opowiadania – jasny i prosty, acz nie nadmiernie uproszczony – pozwalają zrozumieć treść bez większych problemów. O'Sullivan napisała tę książkę dla laików i przeciętny człowiek może ją czytać bez udręki związanej z fachową, specjalistyczną terminologią. To nie praca naukowa, lecz opowieść popularyzująca naukę, pełna empatii i chęci dzielenia się wiedzą. Mamy okazję lepiej zrozumieć nie tylko epilepsję, ale i współczesne techniki diagnostyczne, takie jak przykładowo obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego. Możemy poznać ich zalety, ale też wady (pułapki), których często nie byliśmy świadomi. Wszystko podane zostało bez zbędnych detali, zrozumiale i prosto. Na dodatek – mimo optymizmu autorki co do możliwości postępu naukowo-technicznego – z dozą myślenia krytycznego. Świetnie wyraża to chociażby zdanie: Lekarz, któremu można zaufać, to lekarz, który ma świadomość, że nigdy nie będzie mu można do końca zaufać.
Burze w mózgu zostały wydane w Serii z Linią Wydawnictwa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jej celem jest ukazywanie „ludzkiej“ strony chorowania. Burze w mózgu w pełni realizują ten cel.
Ta książka opowiada o mózgu, epilepsji i naszym człowieczeństwie.
