Josef Bau

Josef Bau - biografia, życie i twórczość

Polski poeta, prozaik, malarz, grafik i fotograf pochodzenia żydowskiego Josef Bau przyszedł na świat 18 czerwca 1920 r. w Krakowie. Pisał po polsku i hebrajsku. W 1938 r. rozpoczął studia plastyczne w Państwowym Instytucie Sztuk Plastycznych w Krakowie, które jednak przerwał w grudniu 1939, kiedy gubernator dystryktu krakowskiego nakazał usunąć uczniów i studentów żydowskich ze szkół publicznych. W 1940 uniknął wysiedleń, przebywając wraz z młodszym bratem Marcelem na terenie Olszy. Po utworzeniu krakowskiego getta w marcu 1941 nielegalnie przedostali się na jego teren i dołączyli do reszty rodziny (ryzykowali wiele – pobyt w getcie bez dokumentów groził wywózką do obozu zagłady). Po pewnym czasie Bau zajął się rysowaniem wizytówek. W tym czasie policja żydowska poszukiwała rysownika dla potrzeb urzędów niemieckich. Zaczął pracować jako kreślarz, rysując i pisząc wizytówki, szyldy dla urzędów, opisy akt, teczek biurowych. Otrzymał kenkartę, jednak nigdy nie uzyskał blauschein, która zapewniałaby mu pobyt w getcie. Był członkiem Żydowskiej Organizacji Bojowej, dla której przygotowywał fałszywe pieczątki i inne dokumenty. Na polecenie Wilhelma Kunde sporządził plan getta. Po naniesieniu ostatnich poprawek na plan został wyprowadzony na dziedziniec fabryki Optima, gdzie gromadzono ludzi przeznaczonych do wysiedlenia. Został uratowany dzięki interwencji matki u komisarza getta. W 1942 trafił do obozu w Płaszowie, gdzie pracował jako kreślarz planów w biurze budowy obozu. Tam także napisał i zilustrował miniaturową książkę, w której zawarł swoje wiersze. W obozie wziął potajemny ślub z Rebeką Tannebaum (byli do końca razem, mieli dwójke dzieci). Z obozu w Płaszowie przeniesiono go do Gross-Rosen. Dzięki wpisowi na listę Schindlera został w październiku 1944 przewieziony do obozu w Brněncu na Morawach, gdzie wraz z innymi zatrudnionymi w fabryce doczekał wyzwolenia w maju 1945. Podczas wojny zginęła prawie cała jego najbliższa rodzina. Po zakończeniu wojny wrócił wraz z żoną do Krakowa, gdzie dokończył przerwane przez wojnę studia plastyczne. Podczas studiów pracował gazet jako grafik i ilustrator w „Szpilkach”, „Przekroju” i „Żołnierzu Polskim”. Jako poeta debiutował w 1948 na łamach „Echa Krakowa”. W 1950 r. wraz z żoną i córką wyemigrował do Izraela. Pracował jako grafik w Brandwein Institute w Hajfie oraz dla rządu izraelskiego. W 1956 otworzył własne studio w Tel Awiwie. Zaprojektował tytuły prawie wszystkich filmów izraelskich lat 60. i 70. XX wieku. Jego osiągnięciem jest zapoczątkowanie filmów animowanych w Izraelu, za co w miejscowej prasie często go określano mianem izraelskiego Walta Disneya. Był członkiem Stowarzyszenia Izraelskich Malarzy i Rzeźbiarzy, Stowarzyszenia Reżyserów Filmowych i Telewizyjnych oraz Związku Autorów Piszących Po Polsku w Izraelu. W jego studio znajduje się obecnie muzeum oraz małe kino. Zmarł 26 maja 2002 r. w Tel Awiwie. Kalina Beluch