Recenzja książki: Dziecko i wychowanie w pedagogii Jana Pawła II

Recenzuje: Danuta Szelejewska

Szczególne miejsce w nauczaniu Jana Pawła II zajmuje dziecko. W książce „Dziecko i wychowanie w pedagogii Jana Pawła II” czytelnik znajdzie refleksje odnoszące się do całości wychowania w myśli chrześcijańskiej.

Praca została podzielona na dwie części. Na pierwszą złożyło się szczegółowe omówienie procesu wychowawczego. Przybliżone zostały aspekty filozoficzne personalizmu oraz zanalizowano pozycję dziecka i wychowania w chrześcijaństwie. W tym celu oparto się o Biblię, omówiono stanowisko przedstawicieli starożytności chrześcijańskiej i średniowiecza, przytoczono dokumenty papieskie i soborowe, a także skupiono się na obowiązującym do dnia dzisiejszego Katechizmie Kościoła Katolickiego oraz Kodeksie Prawa Kanonicznego.

Właściwe ustosunkowanie się do podjętego tematu czytelnik znajdzie w części drugiej: „Człowiek i dziecko w nauce Jana Pawła II”. Idąc za myślą Papieża, Tomasz Bilicki umiejscawia każdego z nas w świecie współczesnych wartości, na plan pierwszy wysuwając wolność i moralność. Autor zauważa, że problemowi deptania ludzkich wartości Jan Paweł II poświęcił encykliki: „Veritatis splendor”, „Evangelium vitae” i „Redemptor hominis” oraz posynodalne adhortacje apostolskie „Pastores dabo vobis” i „Christifideles laici”. Wszystkie te dokumenty wskazują na bezwzględną potrzebę dostrzeżenia i docenienia wolności, moralności, godności życia, praw człowieka oraz pokoju i sprawiedliwości w życiu społecznym.

Kolejnym etapem rozważań Tomasza Bilickiego stała się analiza teorii wartości i wartościowania w odniesieniu do dziecka, któremu Jan Paweł II przeznaczył szczególne miejsce w swoim nauczaniu. Rozpoczynając od refleksji dotyczących wartości dzieciństwa oraz ochrony praw dziecka (autor powołuje się na posynodalną adhortację apostolską „Familiaris consortio”, Deklarację Praw Dziecka ONZ i Kartę Praw Rodziny), płynnie przechodzi do analizy procesu wychowawczego w pedagogii Jana Pawła II. Wylicza cele i zasady wychowania, podkreślając konieczność uzupełnienia ich o samowychowanie i pracę. Nie widzi możliwości osiągnięcia celu bez świadomego działania rodziców, od których zależą osobowe relacje w rodzinie. Analizuje rolę Kościoła, szkoły i różnego rodzaju stowarzyszeń. Odpowiedzialnością wychowawczą obarcza również środki społecznego przekazu. W całości oddziaływań nie może zabraknąć wychowania religijnego, gdzie rolą katechetów jest wspieranie rodziny w prowadzeniu dziecka do prawdziwie chrześcijańskiego życia.

Rozważania Tomasza Bilickiego zostały poparte dokumentami papieskimi, co świadczy o zgłębieniu analizowanego tematu. Publikacja skierowana jest nie tylko do nauczycieli i wychowawców, ale do każdego, komu na sercu leżą przyszłe losy młodego pokolenia. Dziecko to bowiem „człowiek jutra, człowiek roku dwutysięcznego”. Ponieważ jednak napisana jest językiem specjalistycznym, dla właściwego jej zrozumienia potrzebne jest wsparcie osób typowo zainteresowanych tematem. Warto po tę publikację sięgnąć, by nie zaprzepaścić szansy przygotowania do dorosłego życia powierzonych nam dzieci.