Recenzja książki: Kobieta nie jest grzechem

Recenzuje: Justyna Gul

Po szóste „Nie cudzołóż”

Alkohol i narkotyki to nałogi piętnowane na całym świecie, wyniszczające organizm i prowadzące do alienacji, odrzucenia przez środowisko. Powstają kluby AA, ośrodki odwykowe, mówi się głośno o problemach związanych z tymi używkami. Natomiast „tylnymi drzwiami” przemyka cichutko pewien proceder, nie mniej straszny i wstydliwy niż narkomania czy alkoholizm. Mowa tu o prostytucji, która dotyka zarówno osoby z najniżej usytuowanych grup społecznych, jak i osoby z tzw. „dobrych domów”, które pozornie mają wszystko czego potrzeba do szczęścia. Temat ten odważyła się poruszyć dziennikarka Katarzyna Wiśniewska w swojej książce „Kobieta nie jest grzechem”.

Unikając moralizowania i oceny, dzięki opublikowanej rozmowie z siostrą Anną Barchan i wyznaniom prostytutek, Wiśniewska zdołała uzmysłowić odbiorcom rangę problemu. Siostra, zwana zakonnicą od prostytutek, w 2002 roku założyła w Katowicach Stowarzyszenie im. Maryi Niepokalanej na rzecz Pomocy Dziewczętom i Kobietom. Cel jaki pragnie osiągnąć nie ma w sobie nic z idealizmu i wzniosłych programów. Siostra oferuje doraźną pomoc na tu i teraz, a dla zdecydowanych schronienie i doradztwo. Ma to umożliwić prostytutkom powrót do egzystowania w społeczeństwie na równych prawach, aktywizację zawodową, odzyskanie poczucia własnej wartości. Pracując jako streetworker, wraz z grupą ludzi którym nie są obojętne problemy kobiet prostytuujących się (choć zdarzają się i mężczyźni), siostra Anna roztacza opiekę nad tymi, którzy są gotowi przyjąć pomocną dłoń. Przekonuje, ze czasami kubek gorącej herbaty ofiarowany nie z litości a z dobrego serca, jest w stanie wyrazić więcej, niż słowa.

Zakonnica opowiada o początkach swojej pracy, o motywach wyboru drogi życiowej, o powołaniu. Wspomina ludzi, którzy wystąpili z inicjatywą akcji pomocy prostytutkom – ówczesnego prezydenta Katowic Henryka Dziewior, mentora i „cichego” doradcę Adriana Kowalskiego z „Domu Aniołów Stróżów”. Siostra Barchan opowiada też o trudach tworzenia organizacji, biurokratycznych zaporach, braku środków na finansowanie projektów. Nie wypomina, nie żali się, ale zdecydowanie mówi o konieczności dotowania przez państwo placówek wspierających kobiety w powrocie do normalnego życia. Zmaga się też ze stereotypem prostytucji jako zjawiska dotykającego tylko patologicznych rodzin, przytacza wstrząsające przykłady wydarzeń, które przyczyniły się do wyjścia dziewczyn na ulicę.

Wkraczamy w świat pełen okrucieństwa, twardych reguł gry, psychicznego i fizycznego dręczenia, a często i śmierci. Odejścia zarówno w dosłownym tego słowa znaczeniu, kiedy wyniszczone i często chore ciało nie chce już żyć, jak i tego psychicznego zapadnięcia się w nicość i zobojętnienia. Siostra Anna rozmawiając z dziennikarką wkłada w słowa tyle przekonania, charyzmy i ciepła, że jesteśmy pod wrażeniem siły jej miłości do ludzi. Pracując bowiem jako wysłannik Boga nie nawraca, nie prawi kazań, po prostu otacza bezwarunkowym uczuciem i otwiera swoje serce. Ów wywiad przerywa kilka opowieści prostytutek oraz tekst Ireny Dawid-Olczyk z fundacji La Strada. Te zwierzenia są znakomitym uzupełnieniem a zarazem odzwierciedleniem słów zakonnicy.

„Kobieta nie jest grzechem” nie potępia, nie wydaje wyroków i nie skazuje prostytutek na wykluczenie ze społeczeństwa. Otwiera za to oczy na problem, nasze umysły i serca byśmy mogli dostrzec w prostytutkach kobiety. Są to bowiem często matki, żony, nastolatki, a nawet wiekowe emerytki świadczące usługi na obrzeżach kraju. Większość z nich jest samotna, a marzenia o cieple domowego ogniska i kochanej osobie czy poczuciu bezpieczeństwa mogłyby być pragnieniami każdego z nas. Prostytutki w pewnym momencie swojego życia po prostu wybrały złą drogę. Pozwólmy im zatem i stwórzmy szansę powrotu na szlak.

Justyna Gul