Recenzja książki: Muminki. Księga pierwsza

Recenzuje: Magdalena Galiczek-Krempa

Do książek, które pamięta się z dzieciństwa, a które należą bez wątpienia do klasyki literatury światowej, sięga się z wielką przyjemnością, ale też i nostalgią. Do lektur takich należą z pewnością Muminki - opowieść o małych futerkowych trollach, kojarzone przez część odbiorców z emitowanym wieczorem serialem telewizyjnym dla dzieci. Kto nie zna Muminków od ich właściwej, "książkowej" strony, bezwzględnie powinien zaległości nadrobić. Tym bardziej, że na rynku wydawniczym nakładem Naszej Księgarni ukazał się dwutomowy zbiór opowiadań o tych przesympatycznych i pociesznych stworzonkach.

W księdze pierwszej czytelnik znajdzie pięć znakomitych opowiadań. Są to Małe trolle i duża powódź, pierwsza historia, którą Tove Jansson rozpoczęła muminkową sagę. Kolejne teksty prezentowane są w książce w taki sposób, w jaki ukazywały się na rynku. Są to:  Kometa nad Doliną Muminków, W Dolinie Muminków, Lato w Dolinie Muminków oraz Zima w Dolinie Muminków.

Rozpoczynając swoją przygodę z Muminkami, czytelnik powinien przygotować się na wspaniałą, ale także miejscami nieco szokującą zabawę. Opisywane przez autorkę przygody Muminków i ich przyjaciół mocno odbiegają bowiem od typowych bajek czy historyjek dla dzieci. Owszem, opowiadania kończą się zwykle happy endem, jednak bohaterowie opowieści nie zawsze są jednoznacznie pozytywni bądź negatywni. Ich wybory, podejście do niektórych spraw czy podejmowane decyzje mogą w czytelnikach często wzbudzać zdziwienie, a niejednokrotnie także i oburzenie.

Tove Jansson stworzyła bowiem bohaterów wyjątkowych. Chyba żadnemu autorowi (poza  Andersenem czy braćmi Grimm), kierującemu swoje książki do najmłodszych czytelników, nie udało się wykreować postaci, które na stałe zagościłyby w świadomości nie tylko czytelników, które byłyby aż tak rozpoznawalne czy wręcz stały się szeroko rozumianymi symbolami kulturowymi. Kto bowiem nie zna złośliwej i groźnej Buki? Jak wiele dziewcząt przyjaciele porównują do Małej Mi? Podobne przykłady można mnożyć w nieskończoność.

Muminki to jednak o wiele więcej. To książka, której magiczny, a jednocześnie - tak bliski odbiorcom świat pozwala oderwać się od codzienności i zanurzyć w beztroskim, leniwie płynącym życiu w zielonej Dolinie. I chociaż przygody, jakie przytrafiają się Muminkom, bywają naprawdę oryginalne i groźne (chociażby zderzenie z kometą czy też życie w pływającym teatrze), to przyjemności, jaką czytelnik czerpie z lektury, nie da się do niczego porównać.

Język i styl opowiadań charakterystyczne są dla książek Tove Jansson. Autorka z typową dla siebie ironią oraz wszechobecnym absurdem raz po raz zabiera czytelnika w zapierającą dech w piersiach podróż, by po chwili przynieść go z powrotem do przytulnego, błękitnego i pełnego zrozumienia domu Muminków. W opowiadaniach o Muminkach czytelnik odnajdzie niezliczoną ilość żartów słownych i sytuacyjnych, czy też zabawnych perypetii, nierozerwalnie związanych z cechami charakterystycznymi danego bohatera. Zagłębiając się w kolejne przygody Muminków i ich przyjaciół, czytelnik odkryje, jak zabawne przytrafiają się im perypetie i jak sprawnie autorka nad wszystkim czuwa.

Opowiadaniom towarzyszą znakomite ilustracje autorstwa samej Tove Jansson. Rysunki znakomicie ubarwiają opowieści i sprawiają, że czytelnik z wielką przyjemnością nie tylko czyta książkę, ale także wertuje ją w poszukiwaniu kolejnych ilustracji. Grafiki są czarno-białe, stworzone z ogromną dbałością o szczegóły. Obrazki oddają w doskonały sposób grozę, zachwyt bądź też dowcip przedstawionej na nim sytuacji.

Księga pierwsza Muminków to lektura, której nie może zabraknąć w żadnej domowej biblioteczce. To książka, do której się wraca, którą czyta się samemu czy też wspólnie z dziećmi. To lektura, po którą sięga się w chwili smutku, samotności czy w momencie, gdy nachodzi człowieka poczucie bezsensu. Muminki to doskonały "poprawiacz nastroju", to publikacja, której się nie zapomina, która - gdy raz trafi do krwiobiegu - do końca życia gościć będzie w świadomości czytelnika.