Recenzja książki: Świat gestów i symboli w komunikacji dziecięcej

Recenzuje: Justyna Gul

Gesty i symbole w komunikacji

Komunikacja w znaczeniu porozumiewania się ludzi to wymiana słów, gestów czy dźwięków. Jest ona niezbędna do prawidłowego rozwoju człowieka, a aby była możliwa, rozmawiający muszą tak samo rozumieć symbole, którymi się posługują.

Komunikacja polega na tym, że nadawca (korzystając z szeregu znaków należących do danego systemu) przekazuje w sposób intencjonalny określoną informację odbiorcy. Dwie podstawowe formy komunikowania się to komunikacja werbalna, określona jako językowa oraz niewerbalna – niejęzykowa. „Świat gestów i symboli w komunikacji dziecięcej” to szczegółowa analiza porównawcza sprawności niejęzykowych dzieci polskich w okresie wczesnego dzieciństwa. Autorka tego znakomitego opracowania, Agnieszka Lasota, oddaje w ręce pedagogów i psychologów oraz studentów czy innych osób zainteresowanych tematem, obszerny materiał skupiający się wokół relacji pomiędzy rozwojem komunikacji niejęzykowej w postaci gestykulacji a osiągnięciami językowymi dziecka oraz wokół roli interakcji rodzic – dziecko w rozwoju komunikacji i symbolizacji dziecięcej.

Opracowanie przygotowane przez Lasotę jest częścią szeroko zakrojonych badań nad rozwojem językowym dzieci w Polsce, w których uwzględniona została kwestia zaburzeń typu Specyfic Language Impairment (SLI). Zaburzenie to znane jako „specyficzne zaburzenie rozwoju językowego” charakteryzuje się niskim poziomem rozwoju mowy, a dzięki przeprowadzonym analizom podjęta została próba wyjaśnienia rozwoju zdolności małych dzieci do komunikowania się pozajęzykowego w sytuacji SLI.

Pierwsza część książki to omówienie zagadnień związanych z gestykulacją i symbolizacją w procesie komunikacji, poznajemy więc ścieżkę rozwoju oraz funkcję gestykulacji w ontogenezie i relacje pomiędzy rozwojem gestykulacji a mową. Te rozważania teoretyczne są tłem dla sformułowanych przez autorkę pytań badawczych poruszających problem rozwoju komunikacji niejęzykowej dzieci z podejrzeniem specyficznych zaburzeń rozwoju językowego i ich prawidłowo rozwijających się rówieśników; rozwoju strategii komunikacyjnych stosowanych przez dzieci z opóźnionym rozwojem mowy, a także strategii zachowania rodziców w stosunku do swoich dzieci w sytuacji komunikacyjnej.

Opracowane narzędzia badawcze oraz zaaranżowane sytuacje pozwoliły autorce na zebranie bardzo ciekawego i obszernego materiału porównawczego. „Świat gestów i symboli w komunikacji dziecięcej” stanowi tym samym lekturę niezwykle cenną, oprócz wiedzy merytorycznej dostarczającą materiału do dalszych badań i analiz. Książka Lasoty daje odpowiedź na wiele nurtujących psychologów, pedagogów czy logopedów badań, a nawet rodzice dzieci śmiało mogą zagłębić się w ten świat pełen gestów. Kwestie komunikacji są bowiem podstawowe dla funkcjonowania i rozwoju, a zagadnienia związane z gestykulacją u dzieci z różnym poziomem sprawności językowych w okresie wczesnego dzieciństwa z pewnością mogą poszerzyć świadomość dorosłych w tej materii. Ponadto dzięki badaniom przeprowadzonym przez autorkę możliwe jest lepsze zrozumienie mało znanego w Polsce, specyficznego zaburzenia rozwoju językowego i – co najważniejsze – ewentualne podjęcie działań zmierzających do rozwiązania problemu jego występowania.