Joanna Chmielewska

Joanna Chmielewska - biografia, życie i twórczość

Jako autorka powieści debiutowała tomem „Klin” (1964). Dwóch synów, dwie wnuczki. Z wykształcenia architekt (absolwentka Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej, 1954). Przekłady na rosyjski (cały dorobek powieściowy), czeski, słowacki, szwedzki.

Najpopularniejsza współczesna pisarka polska, autorka 46 tomów prozy (przede wszystkim powieści), głównie dla dorosłych, lecz i dla młodzieży. Każda Jej nowa książka automatycznie wchodzi na szczyty polskich list bestsellerów i utrzymuje się tam długo. Łączny nakład utworów Joanny Chmielewskiej przekroczył w Polsce 5 mln. egz., a w Rosji – gdzie uważa się Chmielewską za najpoczytniejszą pisarkę zagraniczną - 8 mln. egz.

Wszystkie utwory powieściowe Joanny Chmielewskiej były wielokrotnie wznawiane, a niektóre adaptowane dla potrzeb filmu i telewizji w Polsce oraz w Rosji (zob.: wykaz).

Często i chętnie podróżuje po świecie, choć z zasady nie lata samolotami Kocha konie, namiętnie grywa na wyścigach, nie stroni od hazardu w kasynach całej Europy. Znawczyni i miłośniczka bursztynu.

Dziennikarze wszelkich mediów uwielbiają Chmielewską za nietuzinkową osobowość. W Polsce należy do grona osób publicznych najbardziej obleganych przez prasę, radio i telewizję.

Chmielewska pisze przede wszystkim powieści kryminalne, choć takie stwierdzenie nie do końca oddaje bardzo specyficznego kolorytu Jej prozy.

Rosjanie np. określają utwory Chmielewskiej trafnym mianem „kryminały ironiczne” (ironičeskij detektiv). Intryga kryminalna, choć ważna i nieusuwalna, to tutaj zaledwie osnowa, na której rozpinana jest akcja, zawsze ściśle osadzona w realiach opowiadanego świata, nad którym góruje humor. Prowadzi on nierzadko do efektów groteskowych, osadzonych na silnym podkładzie obyczajowym. Narratorką bywa często (kiedyś wyłącznie) bohaterka o imieniu Joanna, architekt i pisarka, posiadająca wyraźne cechy autorskiego porte-parole. Komizm obecny nieodparcie w powieściach Chmielewskiej wynika m.in. z niezwykłych sytuacji, jakie stają się udziałem roztrzepanej Joanny i galerii jej przyjaciół oraz znajomych, zwłaszcza mieszkającej w Danii przyjaciółki Alicji. Akcja utworów umieszczana jest na obszarze całego świata, z przewagą Europy, a w grupie utworów historycznych sięga pierwszych dziesięcioleci XIX wieku. Oprócz powieści współczesnych i historycznych Chmielewska pisuje także tomy zabawnych esejów, zwłaszcza satyrycznych, poświęconych różnych aspektom dzisiejszej obyczajowości (relacje między mężczyznami i kobietami, hazard, bardzo osobista książka kucharska). Jej pięciotomowa (jak dotychczas) autobiografia cieszy się również ogromna poczytnością.

Z punktu widzenia tłumacza proza Joanny Chmielewskiej wymaga znakomitego przygotowania, gdyż pisarka posługuje się bogatą, idiomatyczną i humorystyczną, pełną neologizmów stylistyką, śmiało sięgając po możliwości współczesnej, a także dawnej polszczyzny. Tłumacze (zwłaszcza rosyjscy mraz słowaccy i czescy) udowodnili, że tomy tej pisarki poddają się przekładowi i potrafią znakomicie funkcjonować w innych niż polski językach.