Węgierski pisarz László Krasznahorkai został laureatem Literackiej Nagrody Nobla 2025 za twórczość, która – w obliczu wizji końca świata – przypomina o niegasnącej sile sztuki. Jego proza, pełna apokaliptycznych obrazów, filozoficznej refleksji i hipnotycznego rytmu, od lat zachwyca czytelników na całym świecie.
- Laureatem Literackiej Nagrody Nobla 2025 został węgierski pisarz László Krasznahorkai.
- Autor znany jest z apokaliptycznych i wizjonerskich powieści, w których bada granice między chaosem a porządkiem.
- Jego debiut Szatańskie tango przyniósł mu międzynarodowy rozgłos i został zekranizowany przez Bélę Tarra.
- Twórczość Krasznahorkaia łączy tradycję środkowoeuropejską z inspiracjami Dalekim Wschodem, zwłaszcza Japonią i Chinami.
- Jego proza, pełna długich, płynnych zdań i filozoficznej refleksji, ukazuje nieustanne napięcie między pięknem a zniszczeniem.
László Krasznahorkai, urodzony w 1954 roku w Gyuli na południowym wschodzie Węgier, został wyróżniony Literacką Nagrodą Nobla za twórczość, która w obliczu apokaliptycznego lęku przywraca wiarę w siłę sztuki. Jego debiutancka powieść Szatańskie tango z 1985 roku stała się literacką sensacją w ojczyźnie autora i otworzyła mu drogę do międzynarodowego uznania. W książce opisano upadek wiejskiej społeczności w czasach rozpadu komunizmu, a atmosfera oczekiwania i złudnej nadziei przenika każdą stronę tego mrocznego dzieła.
Amerykańska krytyczka Susan Sontag nazwała autora mistrzem apokalipsy po lekturze jego kolejnej powieści Melancholia sprzeciwu. W tym utworze miasteczko w Karpatach staje się sceną pełną grozy, w której pojawienie się tajemniczego cyrku z gigantycznym martwym wielorybem prowadzi do wybuchu przemocy i anarchii. Pisarz mistrzowsko ukazuje granicę między porządkiem a chaosem, a jego bohaterowie są uwięzieni w świecie strachu i złudzeń.
W powieści Háború és háború skromny archiwista Korin wyrusza z Budapesztu do Nowego Jorku, by opublikować starożytny epos o powracających wojownikach. To właśnie w tym utworze autor rozwinął swój charakterystyczny styl długich, meandrujących zdań, które stały się jego znakiem rozpoznawczym. Kolejna powieść Báró Wenckheim hazatér (Baron Wenckheim wraca do domu) łączy refleksję nad utraconą ojczyzną z ironią i czarnym humorem, przywołując duchy Dostojewskiego i literacką tradycję Europy Środkowej.
Najnowsza książka Herscht 07769 (2021) przenosi czytelnika do współczesnych Niemiec, gdzie w małym miasteczku na tle muzycznego dziedzictwa Bacha rozgrywa się historia pełna przemocy i społecznego chaosu. Bohater powieści, prostoduszny i naiwny, musi zmierzyć się z konsekwencjami własnego zaufania do fałszywych autorytetów.
Krasznahorkai uchodzi za jednego z najwybitniejszych epików współczesnej Europy. Jego pisarstwo łączy absurd, groteskę i mistyczną refleksję. Autor w swej twórczości niejednokrotnie odwołuje się do japońskich mitów o nieśmiertelności i sztuce, ukazując piękno jako akt duchowego ocalenia. Powraca też do tematu artystycznego szaleństwa, osadzając akcję w Nowym Jorku, mieście nawiedzonym przez ducha Hermana Melville’a.
László Krasznahorkai pozostaje jednym z najoryginalniejszych głosów współczesnej literatury, tworząc dzieła, w których groza i piękno, porządek i chaos, destrukcja i nadzieja łączą się w jedną, niepowtarzalną całość.
W grudniu Wydawnictwo Czarne opublikuje jego zbiór opowiadań A świat trwa.
fot. Autorstwa Miklós Déri - Déri Miklós: Arcok, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=142722800
za: https://www.nobelprize.org/prizes/literature/2025/bio-bibliography/
Tagi: literatura,
