A zaczęło się od sztuki

Znalazła się na tym przedstawieniu zupełnie przypadkiem. Aktora wdzięk i uroda zrobiły swoje. A po spektaklu zaproszenie na drinka. Elizabeth wzbraniała się, ale towarzysząca jej przyjaciółka i przystojny aktor trupy wędrownej skutecznie namówili dziewczynę. Tak zaczyna się powieść irlandzkiej pisarki, która osadziła akcję w drugiej połowie lat 30. zeszłego stulecia, kiedy to wiele rzeczy powszechnie nie było tolerowanych, innych nie wypadało robić, a wiele należało z uwagi na konwenanse.

Początek znajomości z atrakcyjnym Georgem wzbudza w bohaterce niespotykaną fascynację, która przeradza się w romans. Skutkiem miłostki jest ciąża, wyjątkowo kłopotliwa dla matki dziewczyny. Kobieta w obawie przed utratą reputacji firmy męża, wspólnie z ojcem brzemiennej dziewczyny sugeruje prędkie zamążpójście. Kandydatem na męża okazuje się dużo starszy i nie aż tak przystojny mężczyzna z liczną gromadką dzieci. Sytuacja nie rysuje się obiecująco.

Mocnym punktem powieści jest silna, charakterna wbrew pozorom postać kobieca. Zmaganie się z narzuconą sytuacją przyjmuje z pokorą i z całych sił stara się wytrwać w nowym położeniu. Nie szczędzi starań, aby dla każdej z osób jej obecność w rodzinie i lokalnej społeczności była czymś naturalnym. Oswaja się z nową sytuacją, choć ten proces nie należy do najprzyjemniejszych.

Małżeństwo z zupełnie obcym człowiekiem nie jest snem, z którego może się obudzić, choćby zlana potem. Jawa okazuje się straszniejsza od najmakabryczniejszego snu. Oczekiwania i nadzieje, jakie żywiła chwilę temu, nijak mają się do horrendum, jakie wkrótce funduje jej mąż.

Postać główną otacza zacne grono mężczyzn. Są wśród nich różne typy osobowości, co stanowi smaczny kąsek dla wielbicieli romansów. Romansu nie można jednak mylić z romansidłem, bo ten ostatni nie ma żadnej wartości artystycznej, w przeciwieństwie do utworu przygodowo-awanturniczego o bogatej fabule, gdzie miejsce jest i na niezwykłe zdarzenia, jak i powikłaną intrygę, jakim niewątpliwie jest powieść „Wszystko przez tancerza”.

Wśród bogatego spektrum motywów nie brak najważniejszego motywu – motywu miłości. Jej oblicza pokazują, że uczucie może być wyjątkowo nieszczęśliwe, płomienne zaskakujące, wytrwałe, przelotne, stanowcze, zgubne, skrywane… a nawet wszechpotężne. Nie ma co się ograniczać do pospolitych określeń, mocna bohaterka główna, mocne słowa. Ale nie jest powiedziane, że przymioty odnoszą się tylko do jej sposobu okazywania uczucia.
Kolejnym motywem jest rodzina, która tworzy się niezupełnie w zgodzie z wolą człowieka, a która potrafi przekształcić się w grupę bliskich sobie osób. No, może nie w stu procentach.
Gospodarka to motyw poboczny, który stanowi tło wydarzeń i do którego są liczne odniesienia.
Przyjaźń również ma swoje miejsce na kartach powieści. Pokazuje jak ważne jest mieć kogoś, kto w trudnych momentach poda pomocną dłoń, wskaże odpowiedni kierunek, podpowie jak postąpić, zajmie się sprawami, gdy ta druga osoba zmaga się z trudnościami lub po prostu będzie gdzieś blisko lub daleko doglądać spraw.
Konwenanse, wojna, bieda, pasja, rozłąka, tęsknota, żal, niechęć, pragnienia i wiele ich pochodnych mieszają się w wątkach realistycznych wydarzeń.
Śmierć również zmąci życie postaci, które co rusz zmagały się z mniejszymi czy większymi problemami. Utrata drugiej osoby, bliskiej lub nie, to zawsze cios ze strony losu, który na szczęście bywa przewrotny.
Oskarżenia to wydawałoby się ostatnia rzecz, jakiej spodziewać się można w powieści obyczajowej, a tymczasem jest czynnikiem, od którego wiele zależy.
Młodość to ten dziwny okres czasu lubiący wybryki oferujący tak wiele, ale i niebezpieczny, gdy głowa przegrywa z sercem. Młodość przekształca się w dorosłość, czas niekoniecznie wyczekiwany z utęsknieniem.
Taniec znaczy wiele. Przetańczyć z kimś jeden taniec niekoniecznie musi oznaczać rytmiczne poruszanie się w rytm muzyki. Choć przez moment świat wiruje wokół, to co dzieje się w środku jest nie do opisania.

Irlandia to miejsce akcji ogólnie, a bardziej szczegółowo to półwysep Beara i miasteczko Lahersheen. I te wszystkie wzgórza i wzniesienia...

Powieść jest bogata we wszelkie rozterki. Bohaterowie mają wielkie oczekiwania i często liche szanse na ich realizacje. Niektórzy z bohaterów swoją postawą udowadniają jednak, że wytrwałością i prawdziwymi pobudkami są w stanie osiągnąć upragniony cel. Inni kierują się wyłącznie własnym dobrem, wygodą, zachciankami, fantazjami. Niektórzy zaś pogodzili się z dolą. Dla innych świat stoi otworem. Okoliczności rzadko bywają sprzyjające, czego skutki na własnej skórze odczuć mogli niektórzy z bohaterów.

Z rozkoszą zrobię wzmiankę na temat ekranizacji tej powieści. Otóż obraz jest atrakcyjny z wielu powodów, jak na przykład lokalizacje cieszące oko zielenią wzgórz, czy wyśmienita obsada, nie wspominając o perfekcyjnej grze aktorskiej. Jeśli miałabym wysunąć jakiś zarzut w kierunku książki, byłyby to dłużyzny, które mnie osobiście aż tak nie przeszkadzały, a które akceptuję, biorąc pod uwagę całokształt powieści. Co do filmu nie mam żadnych uwag, poza ewidentnymi pozytywami, które widzę na samą myśl o obejrzanej historii.

Informacje dodatkowe o Wszystko przez tancerza:

Wydawnictwo: Prószyński i S-ka
Data wydania: 1997-10-31
Kategoria: Literatura piękna
ISBN: 83-7180-682-5
Liczba stron: 468
Dodał/a opinię: lourdes