Recenzja książki: Barbara Radziwiłłówna. Zmierzch Jagiellonów

Recenzuje: Adrianna Michalewska

Po świetnej Bonie Magdalena Niedźwiedzka powróciła z jeszcze lepszą Barbarą Radziwiłłówną. Akcja powieści rozpoczyna się w 1537 roku, gdy August jest już dorosły i szykuje się dla niego polityczny mariaż z Elżbietą Habsburżanką. Rozgoryczona postępowaniem, męża Bona wysyła syna na Litwę, gdzie Czarny i Rudy Radziwiłł radzą, jak uzależnić od siebie młodego Jagiellona.

Barbara jest żoną wojewody Stanisława Gasztołda. Opływa w dostatki, ale doskwiera jej samotność. Bawi się, mebluje zamek, chce być szczęśliwa. Podobno jest rozpustna. A frywolne kobiety przypadają do gustu Augustowi, który czuje odrazę do wstydliwej i słabej fizycznie Elżbiety. Gdy Barbara owdowieje, Radziwiłłowie wpadną na szatański plan posłużenia się krewniaczką w celu wzmocnienia swojej pozycji.

Książka Niedźwiedzkiej polemizuje z utrwalonym od lat romantycznym wizerunkiem pary puszczańskich kochanków, za jakich uznawano Barbarę i Augusta. Pokazuje polityczne zaplecze całej tej intrygi i cenę, jaką za ten związek zapłacili oboje. Sześćset stron historii o miotaniu się niedojrzałego Augusta, który raz próbuje się uwolnić od wpływów genialnej matki, a raz ucieka pod jej skrzydła, pokazuje, jak bardzo skomplikowana i niejednoznaczna była relacja kochanków. Ani Barbara nie była tak bezwolna, jak myśleliśmy, ani August tak czuły, jak pokazywały filmy z Jerzym Zelnikiem w roli głównej. Nawet sprytni Radziwiłłowie nie zyskali tyle, ile chcieli. A cena tego mariażu była wysoka. Polska utraciła dynastię, bowiem Barbara nigdy nie urodziła mężowi zdrowego potomka.

Barbara Radziwiłłówna. Zmierzch Jagiellonów to także opowieść o Bonie, dojrzałej już i rozczarowanej królowej, która dokonuje pierwszych podsumowań, analizuje utracone możliwości, porażki polityczne i cierpi, widząc, że ród Jagiellonów nie będzie kontynuowany. Nieudane małżeństwa Augusta, utrata tronu węgierskiego, nieporozumienia z synem, brak szans powstrzymania ekspansji Habsburgów i Hohenzollernów, a także zaniedbanie mariaży politycznych młodszych córek doprowadziły Bonę do osamotnienia. Skłócona z synem, opuściła Polskę i ruszyła do Bari, gdzie wkrótce zmarła.

Przez całe życie oskarżana o trucie swoich przeciwników, sama została otruta.

Powieść Niedźwiedzkiej to fascynująca podróż przez wieki, złoty czas Królestwa Polskiego, które dostało niezdecydowanego władcę i wyjątkową kobietę, która z niewiele znaczącej włoskiej księżniczki wyrosła na najznaczniejszą postać w Europie. Wszyscy przed nią drżeli, nie potrafiąc ukryć swych błędów, których królowa nie wybaczała. Czy jej pojednanie z umierającą Barbarą było aktem łaski czy chłodną kalkulacją? Jak to możliwe, że będąc takim strategiem, tak dobrą córką i żoną, utraciła wszystko: majątek i miłość jedynego syna. Gdzie popełniła błąd? A może nie popełniła żadnego, a jedynie okoliczności pozbawiły ją należnego zwycięstwa?

Powinni po tę książkę sięgnąć wszyscy miłośnicy historii o ostatnich Jagiellonach, ci, którym nie wystarczy Barbara Radziwiłłówna Zbigniewa Kuchowicza i którzy chcieliby skonfrontować swoje wyobrażenie o wielkiej królewskiej miłości z faktami, które przytacza Magdalena Niedźwiedzka. To także wspaniała opowieść o wielkim uczuciu, które zniszczyło dynastię. Nawet jeśli pod jego podszewką były wyrachowanie i próżność, miłość Augusta i Barbary pozostała największym historycznym romansem w naszych dziejach.

Bardzo polecam.

Tagi: bóg