Paragraf 22
Joseph Heller

Dwudziesty drugi kruczek - przepis, który dawał żołnierzowi możliwość natychmiastowego zakończenia pełnienia służby wojskowej na własną prośbę z powodu choroby psychicznej. Szkopuł w tym, że ktoś, kto w trosce o uratowanie własnego życia wnosi o zwolnienie ze służby, udowadnia tym samym, że jest psychicznie zdrowy, a tym samym nie może prosić o zwolnienie z powodu choroby psychicznej.

Heller pod przykrywką czarnego humoru obnaża i piętnuje beznadziejność wojny, kpi z rzekomo wzniosłych celów jakim służy. Przy okazji piętnuje również absurdy biurokracji rządzące armią. Ale ta książka to nie quasi makabreska, bo czytelnik między wierszami odczyta poważne tony o demoralizacji człowieka, okropności wojny i kruchość naszego życia.

"Paragraf 22" mnie nużył i usypiał. Jeszcze aż takich problemów nie miałam. Idealna kołysanka. Ponad połowę książki dziś przeczytałam, aczkolwiek dlatego, że się uparłam, nie chciałam dłużej się męczyć. Na szczęście nie brało mnie bardzo mocno na spanie, bo "akcja" troszkę ruszyła do przodu. Wzięłam słowo akcja w cudzysłowie, ponieważ większość stanowią pokręcone, absurdalne dialogi oraz opisy nietuzinkowych (łagodnie mówiąc) postaci. 

Rzecz dzieje się na Pianosie, gdzie znajduje się amerykańska baza lotnictwa bombowego, mamy tam okazję poznać mężczyzn należących do eskadry, ich zwierzchników, pracowników oraz prostytutki, umilające im życie. :P Piloci chcą zaliczyć obowiązkową ilość lotów, przeżyć je i wrócić do kraju, ale pewien pułkownik systematycznie im je podwyższa. No i istnieje paragraf 22... na przykładzie Yossariana najbardziej widać walkę człowieka "z górą".

Można wyżej wymienioną całość okrasić mianem czarnego humoru, trafnie opisującą bezsensowność i brutalność wojny, ale ja czułam się jakbym miała do czynienia z nieudaną parodią życia w czasach wojny. Było jak na kiepskim filmie. Gubiłam się też czasem kto jest kim i co zrobił. Choć przyznam, że nieźle udało się autorowi to pomieszanie z poplątaniem, ja bym tam wpadła szybko. I mimo opisu myślałam, że będzie bardziej rzeczowo i poważniej, co nie znaczy, że nie było smutnych i wstrząsających chwil. Mnie lektura nie przypadła do gustu.