Przyjaciele muzeum

70/52/2025
"Przyjaciele muzeum" Heather McGowan Literackie #recenzja #współpracarecenzencka #współpracabarterowa #przyjacielemuzeum #wydawnictwoliterackie

Fabularny chaos

Doba, muzeum w Nowym Jorku, jego dyrektorka Diane Schwebe i pracownicy, gala darczyńców, niejasne pochodzenie niektórych eksponatów, wystawianych w murach muzeum, które może zniszczyć nie tylko reputację instytucji, ale i ją samą.
Tak w skrócie można przedstawić zarys fabuły "Przyjaciół muzeum". A opisując dłużej, czytając tę powieść? czułam, że utkwiłam w trąbie powietrznej, która zaraz zmiecie wszystko co napotka na swej drodze, która wprowadzała fabularny chaos. Bohaterów mamy tu około pięćdziesięciu, co sprawia, że czytając musiałam co chwilę wracać do spisu bohaterów tytułowanych jako obsada, umieszczonego na początku książki aby sprawdzić o kim czytam. Samo muzeum staje się tłem dla życia, zmartwień, trosk, kłopotów czy to osobistych czy zawodowych bohaterów. Niektórzy z nich pojawiają się tylko na chwilę. Akcja dzieje się w ciągu jednej doby, a my dostajemy jej zapis rozbity na minuty, akcja przeskakuje z jednego bohatera na drugiego, by ponownie powrócić do poprzedniego bohatera. Przyznam, że w pewnym momencie miałam już dość tej książki i czytanie nie sprawiało mi przyjemności, a wręcz irytowało. Czułam się pogrążona w chaosie. Spotkałam się z opinią, że książka przypomina spisany scenariusz, i w tej opinii tkwi ziarno prawdy, bo powieścią tego dzieła nie da się nazwać. Być może nie jestem odpowiednim targetem dla tej książki, ale mnie nie porwała. Wręcz przytłoczyła i zmęczyła. Ja ze swej strony nie polecam.

Za egzemplarz do recenzji dziękuję wydawnictwu Literackie. 

Wyobraźcie sobie muzeum, które w ciągu 24 godzin przeżywa więcej niż niejedna instytucja przez dekadę. Gala za pasem, dyrektorka z telefonem przy uchu o 5:30 rano, a w tle: zatrucie pokarmowe, fałszerstwa i rodzinne dramaty... Heather McGowan pokazuje, że życie instytucji kultury przypomina momentami cyrk, momentami thriller - a najczęściej jedno wielkie ,,Jprdl, i co jeszcze?!".

Autorka serwuje nam całą orkiestrę bohaterów - kuratorzy, kucharze, darczyńcy, ochroniarze, artyści - ponad 40 postaci i mnóstwo wątków sprawiają, że trzeba się mocno skupić, by wiedzieć, kto do kogo mówi i dlaczego właśnie teraz. Ale warto, bo ta mozaika tworzy coś większego niż suma jej części - portret instytucji, która miała strzec dziedzictwa, a sama balansuje na granicy upadku.

Chociaż tłem są dzieła sztuki i eleganckie sale, McGowan opowiada przede wszystkim o ludziach. Z ich lękami, obsesjami, porażkami i decyzjami, które - choć pozornie drobne - mają konsekwencje o wiele większe niż przypuszczali. Muzeum staje się metaforą systemów, które udając neutralność kipią od polityki, pieniędzy i emocji. I nawet najpiękniejsze eksponaty nie ukryją pęknięć w ścianach.

Są tu momenty, w których naprawdę śmiechłam w głos - głównie dzięki dialogom, które iskrzą błyskotliwością i absurdalnym rytmem codzienności. Ale to nie jest książka, którą pochłonęłam jednym tchem. Wymaga oddechu, chwili na przetrawienie, czasem powrotu do wcześniejszej strony.

Werdykt? Zdecydowanie na tak (choć z przypisem). Jeśli lubisz liniową fabułę i jednego bohatera, który prowadzi cię za rękę - to nie ten adres. Ale jeśli masz ochotę wejść w literacki labirynt, w którym echo niesie różne głosy, a każda ścieżka prowadzi gdzie indziej - to bierz i czytaj. ,,Przyjaciele muzeum" to powieść, która stawia wymagania, ale też dużo daje. To literacki eksperyment, który może nie każdemu przypadnie do gustu, ale zdecydowanie warto go doświadczyć.