Cisza i gniew

Pierre Lemaitre ponownie udowadnia, że jest mistrzem opowiadania o losach zwykłych ludzi na tle burzliwej historii. Cisza i gniew to druga część trylogii, osadzona we Francji lat 50. XX wieku – okresie pozornego spokoju i odbudowy po wojnie, ale także napięć społecznych i rodzącego się buntu. Akcja powieści toczy się między 1952 a 1953 rokiem – w czasie, gdy Francja, podnosząc się z wojennych zgliszczy, znajduje się w stanie społecznego wrzenia. To epoka, w której z jednej strony rozkwita kapitalizm, a z drugiej – rośnie rozwarstwienie społeczne i wykluczenie. Lemaitre pokazuje tę rzeczywistość przez pryzmat różnych klas społecznych, od robotników w zakładach przemysłowych po ludzi związanych z elitami polityczno-ekonomicznymi.

Bohaterowie to potomkowie rodu Pelletierów. Jean to najstarszy z rodzeństwa i formalny spadkobierca rodzinnego biznesu. Lemaitre kreśli go jako postać nieco tragiczną – człowieka uwikłanego w schematy patriarchalnego sukcesu, który jednak nie posiada ani wizji, ani charyzmy. Jego sposób zarządzania firmą (czy raczej brak zaangażowania) jest symbolem dekadencji i rozkładu klasy burżuazyjnej. Żyje w iluzji stabilności, zadowalając się pozorami sukcesu. Jest obojętny wobec napięć społecznych, a jego uprzywilejowana pozycja skutecznie oddziela go od realnych problemów ludzi pracy. Autor pokazuje go jako człowieka przeciętnego, biernego, niemoralnego w swej pasywności – co staje się istotnym kontrastem wobec rodzeństwa. François to chyba najbardziej zniuansowana postać spośród dzieci rodzeństwa. Dziennikarz i intelektualista, pełni funkcję niemal alter ego samego autora – człowieka, który stara się zrozumieć świat i opowiedzieć go innym. Jednak jego zaangażowanie nie jest jednoznaczne. Lemaitre nie czyni z niego bohatera jednoznacznie pozytywnego – François jest również oportunistą, który w pewnym momencie nie tyle wybiera stronę, ile próbuje się nie opowiedzieć po żadnej. To człowiek rozdarty – między lojalnością wobec rodziny a prawdą, którą dostrzega jako obserwator rzeczywistości. W jego postaci widać też refleksję nad rolą mediów – jak łatwo stają się narzędziem narracji władzy, a jak trudno mówić głosem autentycznym. Hélène, najmłodsza z rodzeństwa, to kobieta walcząca o swoją autonomię i tożsamość w świecie rządzonym przez mężczyzn i klasowe konwenanse. Lemaitre pozwala nam obserwować, jak dojrzewa i oddziela się od rodziny. Jej droga to walka z patriarchalnymi oczekiwaniami i uprzedzeniami klasowymi. Choć wciąż związana z rodziną, Hélène w dużej mierze kwestionuje to, co reprezentuje nazwisko Pelletier. Jest także ważną postacią kobiecą w kontekście lat 50., pokazując, jak trudno było kobietom wyrwać się z przypisanych ról – i jak różne formy oporu były możliwe.

Lemaitre pokazuje dzieci Pelletierów jako reprezentantów całych grup społecznych i światopoglądów. Ich rozproszone drogi, konflikty i brak wspólnego języka odzwierciedlają rozpad powojennego społeczeństwa francuskiego, które z jednej strony chce zapomnieć o wojnie, a z drugiej nie potrafi poradzić sobie z jej konsekwencjami – społecznymi, politycznymi, moralnymi. Ich losy prowadzą do konfrontacji nie tyle z historią, co z jej dziedzictwem – niesionym przez wartości, traumy i wybory wcześniejszych pokoleń.

„Moc muru polegała na iluzji, że cię chroni, podczas gdy w rzeczywistości wywoływał panikę.”

Narracja jest płynna i gęsta od detali – Lemaitre nie oszczędza czytelnika, wprowadzając go w świat przemocy, niesprawiedliwości, ale też cichej walki i oporu. W tle majaczy rosnące niezadowolenie społeczne, które zapowiada nadchodzące burze polityczne lat 60. Szczególnie poruszające są fragmenty dotyczące przemocy wobec robotników i brutalnych represji wobec protestujących – Lemaitre nie moralizuje, ale pozwala czytelnikowi samemu odczuć niesprawiedliwość i narastające napięcie.

Mimo że akcja toczy się kilkadziesiąt lat temu, powieść ma wymiar uniwersalny. Opowiada o mechanizmach władzy, o ludzkiej solidarności i gniewie, który rodzi się tam, gdzie nie ma sprawiedliwości. To lektura wymagająca, ale niezwykle satysfakcjonująca. Autor po raz kolejny stworzył dzieło pełne emocji, przemyśleń i żywych obrazów. Zdecydowanie warto po nią sięgnąć – nie tylko dla miłośników literatury historycznej, ale dla każdego, kto ceni dobrą, zaangażowaną prozę.

Lemaitre pisze językiem żywym, pełnym ironii i precyzji. Potrafi w jednym akapicie przejść od czułego portretu psychologicznego do brutalnej sceny ulicznej przemocy. Jego styl jest pozbawiony patosu, ale nie obojętny – jest to proza zaangażowana, ale nie ideologiczna. Często posługuje się kontrastami – między intymnością a historią, jednostką a zbiorowością, ciszą a gniewem – co zresztą dobrze oddaje tytuł książki.

Z literackiego punktu widzenia warto zwrócić uwagę na sposób budowania napięcia: Lemaitre nie potrzebuje dramatycznych sytuacji, by utrzymać uwagę czytelnika. Zamiast tego powoli, z dbałością o szczegół, tka swoją opowieść, prowadząc ją ku nieuchronnemu, dramatycznemu finałowi.

Pierre Lemaitre napisał książkę nie tylko historycznie precyzyjną, ale też głęboko poruszającą. Cisza i gniew to powieść polityczna, społeczna i emocjonalna zarazem – napisana z rozmachem i literackim kunsztem. To dzieło dojrzałe, pełne niuansów, które zasługuje na uważną lekturę.

Możesz mieć pewność, że emocji przy tej lekturze nie zabraknie. Przy tak szerokim wachlarzu różnorodnych bohaterów, każdy będzie usatysfakcjonowany. Polecam, ciekawa i refleksyjna, pozostawia z pytaniami, co już świadczy o jej wartości.

Uwielbiam sagi rodzinne, a historia rodziny Pelletierów całkowicie mnie zauroczyła. Po raz kolejny zanurzyłam się w ich losach w drugim tomie epickiego cyklu „Lata chwały” i wiedziałam, że znów mogę liczyć na prawdziwą emocjonalną podróż. Styl Pierre’a Lemaitre’a to dla mnie mistrzowskie połączenie błyskotliwości, ironii i czarnego humoru, które sprawia, że każda scena tętni życiem.

„Cisza i gniew” to opowieść, która hipnotyzuje od pierwszych stron i od razu zaznaczę, że warto poprzedzić ją lekturą pierwszego tomu „Wielki świat”, by nie stracić nic z tej wyjątkowej historii. Tym razem rodzeństwo Pelletierów spędza więcej czasu we Francji niż w rodzinnym Bejrucie, ale emocje nadal wrą jak mydło w kotłach bejruckiej fabryki seniora rodu. Rodzinne tajemnice to tu prawdziwa b0mba z opóźnionym zapłonem i miałam nieustanne wrażenie, że zaraz coś eksploduje.

Autor nie tylko tka fabułę z precyzją mistrza, ale przede wszystkim kreuje bohaterów tak autentycznych, że ich losy angażują niemal boleśnie. Tu nie tylko Jean, Francois i Helene kradną uwagę, bo i postaci poboczne mienią się pełną gamą barw. Muszę wspomnieć choćby o Geneviève, żonie najstarszego z synów, która zdaje się być koszmarem utkanym z majaków najbardziej przerażonych mężów. Każda scena z nią wywoływała u mnie złość i niedowierzanie, a jej stosunek do własnej córki mrozi krew w żyłach. Natomiast bokser Lulu… Och, jak ja mu kibicowałam! Szalenie zmotywowany młody człowiek swoimi perypetiami rozładowuje napięcie niczym zręczny komik w greckiej tragedii. A tak wyrazistych bohaterów jest tu wielu.

Największe wrażenie zrobił na mnie jednak Jean. Z pozoru zwyczajny kupiec, ojciec i mąż, a w rzeczywistości ulegający mrocznym podszeptom psychopata. I tylko o niezwykłym kunszcie Autora może świadczyć fakt, że nie tylko mu współczułam, ale i obdarzyłam sympatią chcąc go wręcz uchronić przed chwilą, gdy rodzina pozna jego potworny sekret.

Ta powieść nie daje wytchnienia. Każde rodzinne spotkanie jest jak balansowanie nad przepaścią, kiedy czujemy, że coś się wydarzy, ale nigdy nie możemy być pewni kiedy i w jaki sposób. Wszystko to rozgrywa się na tle dusznej atmosfery lat pięćdziesiątych, w których społeczne napięcia i gospodarcze przemiany tylko podsycają emocje. Za sprawą Helene, która desperacko szuka wyjścia z sytuacji, w jakiej się znalazła Autor ukazuje Francję tamtych lat jako świat pełen hipokryzji, patriarchatu i brutalnych realiów, w których kobiety musiały walczyć o podstawowe prawa i nieraz dosłownie o życie.

Lemaitre zbudował powieść jak piętrowy dom z wieloma pokojami, który wydaje się solidny, ale wystarczy jedno pęknięcie, by runął niczym domek z kart. Ta książka porwała mnie całkowicie, wywołując pełną gamę emocji, a jednocześnie podziw dla Autora. Jeśli szukacie historii, która wciągnie Was jak rwący nurt i nie wypuści aż do ostatniej strony, to zapraszam Was w tę wyjątkową podróż do Francji lat pięćdziesiątych, a ja z niecierpliwością wypatruję trzeciego, finałowego tomu.

Czy tajemnice rodzinne mają swoją datę ważności? A może wręcz przeciwnie - im bardziej próbujemy je ukryć, tym mocniej determinują nasze życie? Coraz więcej książek opiera się na rodzinnych sekretach - lubisz taką tematykę? Jaką powieść w tym klimacie ostatnio czytałeś(aś)? ?

"Cisza i gniew" Pierre'a Lemaitre'a to druga część sagi "Lata chwały" i prawdziwa literacka uczta dla tych, którzy uwielbiają rodzinne dramaty osadzone w realiach historycznych. Tym razem przenosimy się do lat 50., gdzie losy rodziny Pelletierów splatają się z powojenną rzeczywistością Francji i jej kolonii. Każde z rodzeństwa dźwiga swój ciężar - Jean tkwi w toksycznym małżeństwie i walczy ze swoimi morderczymi skłonnościami, François wikła się w burzliwy romans, a Hél?ne z determinacją toruje sobie drogę w świecie zdominowanym przez mężczyzn. Jest też zagadka kryminalna, bo przecież trup musi się pojawić - tym razem sprawa zabójstwa aktorki Mary Lampson nabiera nowych, niepokojących barw.

Lemaitre mistrzowsko buduje napięcie i serwuje czytelnikowi wachlarz postaci, które balansują na krawędzi moralności. Tu nie ma krystalicznie czystych bohaterów - są ludzie pełni sprzeczności, którym towarzyszą milczenie, gniew i kolejne kłamstwa. Autor przeplata rodzinne sekrety z wątkami społecznymi: emancypacją kobiet, powojenną odbudową gospodarczą i zmianami obyczajowymi, tworząc barwną mozaikę lat 50. I choć czasem można się zgubić w tej gęstej fabule, to trudno oderwać się od lektury - historia Pelletierów wciąga jak najlepszy serial.

Dramatyczna, wielowymiarowa i pełna nieoczywistych wyborów - "Cisza i gniew" to książka, która nie daje o sobie zapomnieć. A po jej zakończeniu zostaje tylko jedno pytanie: jak daleko można się posunąć, by ukryć prawdę? No i oczywiście: kiedy kolejny tom?

"Cisza i gniew" Pierre'a Lemaitre'a to coś dla fanów powieści rozbudowanych, w których przyglądamy się kilku postaciom i kilku opowieściom. Jest to tom drugi epickiej sagi rodzinnej Pelletierów nazwanej Lata Chwały, zbudowany jednak tak, że znajomość poprzedniego "Wielki świat" nie jest absolutnie konieczna - autor przypomina to, co niezbędne, choć czytelnik musi mieć świadomość, że wtedy głębia relacji rodzinnych postaci może zostać nadwyrężona. W tym tomie autor skupia się na Francji roku 1952, doskonale osadza nas w tej rzeczywistości, zaznajamia z problemami społecznymi wtedy tak żywymi. Poprzez główną bohaterkę kobiecą przyglądamy się tym, co było aktualne wtedy i niestety nadal aktualne jest - dyskryminacji kobiet i problemowi nielegalnych aborcji. To duży wątek z solidnym śledztwem. Są i historie bardziej uniwersalne - jak na przykład problem zatopienia wioski przez firmę elektryczną, który obserwujemy z dziennikarską precyzją. Jest i motyw kryminalny, sprawa morderstwa, jak i nieco sensacji w postaci wątku walk bokserskich. Jest też i sprawa handlowa - jeden z bohaterów właśnie otwiera duży sklep w centrum miasta. Wszystkie te wątki przenikają się wzajemnie, ale są tak doskonale prowadzone, że nic czytelnikowi się nie miesza, a każdy jeden obserwujemy z prawdziwą ciekawością. Autor zresztą nie tylko w tym pokazuje klasę - jego kreacje postaci to prawdziwy majstersztyk! Szczególnie jeśli mowa o czarnych charakterach. Jestem pod wielkim wrażeniem jego umiejętności snucia tak rozbudowanej fikcyjnej historii opartej o prawdę historyczną i już nie mogę się doczekać, kiedy poznam dalsze losy rodziny Pelletierów. Proszę, proszę powiedzcie, że nie będzie to trwało aż rok!