Sezon migracji na Północ

To nie była lektura, która by w trakcie czytania mnie porwała, nie byłam też bardzo emocjonalnie bliska bohaterów. Ale niezwykle doceniam jej aktualność i bogactwo tematów, które porusza. Począwszy od barwnego portretu sudańskiej wioski, po głęboką analizę psychologiczną bohaterów, złożoność układów społecznych aż po refleksję nad relacją między kulturami w kontekście postkolonialnym.

Powieść skupia się na psychologicznym rozdarciu, którego doświadcza zarówno narrator, jak i Mustafa Sa'id. Obaj bohaterowie zostali ukształtowani przez dwa światy: tradycyjną Afrykę i nowoczesną Europę. Ciekawy jest wątek jego relacji z Europejkami. Są  kompulsywne i destrukcyjne - zdobywając je, próbuje wypełnić pustkę, potwierdzić swoją wartość, a zarazem zemścić się na byłych kolonizatorach poprzez symboliczne "zdobywanie" europejskich kobiet. Jednak każda kolejna relacja pogłębia jedynie jego samotność i prowadzi do kolejnych tragedii.

Ważnym wątkiem jest w ogóle sytuacja kobiet. To obraz wielowymiarowej opresji, ale także prób buntu. Tayeb Salih ukazuje kobiece losy z empatią, ale i bez złudzeń co do trudności, jakie niesie ich życie w tradycyjnym społeczeństwie. Kobiety są tu zarówno ofiarami, jak i - w ograniczonym zakresie - sprawczyniami wydarzeń, lecz bardzo często płacą za to wysoką cenę.

I ostatnia kwestia, jaką jest aktualność sytuacji migrantów, chociaż mamy 2025 rok XXI wieku. Zarówno bohaterowie powieści, jak i współcześni migranci, też w Polsce, łączy nieustanna walka o zachowanie własnej tożsamości, szukanie miejsca w nowym społeczeństwie oraz zmaganie się ze stereotypami i wykluczeniem. Pytania postawione przez Saliha pozostają niezwykle aktualne także tu i teraz.