Recenzja książki: Niepowszedni. Porwanie

Recenzuje: Magdalena Galiczek-Krempa

Autorzy kierujący swoje książki do młodych, nastoletnich odbiorców, stają przed szczególnie trudnym wyzwaniem. Oprócz faktu, że muszą przebić się przez setki tytułów wydawanych w tym samym czasie i kierowanych do tej samej grupy czytelników, muszą również ich natychmiast – gdy tylko sięgną już po ich książkę – do swego tytułu przekonać. Wszak młodość rządzi się swoimi prawami, a – jak wiadomo – życie jest zbyt krótkie, by tracić je na przeciętne lektury. Z tymi zadaniami wzorowo poradziła sobie Justyna Drzewicka, serwując młodym czytelnikom powieść wciągającą, dynamiczną, z charakterystycznymi i mocno nakreślonymi bohaterami, a przy tym przemyślaną i napisaną pięknym, oddającym realia oraz atmosferę epoki i miejsca językiem.

Tytułowi "Niepowszedni” to ludzie, którzy przyszli na świat, obdarzeni niecodziennymi umiejętnościami. Dary te dotyczą różnych dziedzin życia – uleczania chorych, „zaklinania” zwierząt, ogromnej siły i umiejętności walki czy też „sokolego” wzroku. Nadprzyrodzone umiejętności są dla posiadających je osób błogosławieństwem, ale często także przekleństwem. Zwłaszcza, gdy dotyczą one najmłodszych. „Niepowszednie” dzieci w powieści Justyny Drzewickiej są cennym towarem, który dostarcza się na targ w Merkacie i tam za spore pieniądze sprzedaje kolekcjonerom. Taki los spotyka Nilę i jej siostrę, Allę, ale także trójkę innych dzieci – Sambora, Wodniczkę i Dalko. Porwane przez Okrutnych Złotników, którymi dowodzi przebiegły Weles, znieść muszą trudy podróży do odległej Mercaty, obelgi i krzywdy zadawane przez łotrów. Jedynym sposobem na ocalenie skóry wydaje się ucieczka. Czy dzieciom uda się przechytrzyć porywaczy i jakim  niebezpieczeństwom przyjedzie im stawić czoła? Tego czytelnicy dowiedzą się z książki Niepowszedni. Porwanie.

Bohaterowie powieści Justyny Drzewickiej nakreśleni zostali z ogromną starannością. Poznajemy ich stopniowo, zaczynając od sióstr: Alli i Nili. Dowiadujemy się, na czym polegają ich umiejętności – w tym przypadku Bestiraki i Żniwiarki – i jakie wiodą życie. Porwanie zupełnie zmienia świat dziewcząt. Nastolatki muszą odnaleźć się w zupełnie nowej rzeczywistości, nawiązać nić porozumienia z innymi porwanymi dziećmi, zaufać sobie i odnaleźć pokłady odwagi oraz drzemiącej w nich siły. Sprawa nie jest jednak tak prosta, jak mogłoby się wydawać. Dzieci nie wiedzą, co przyniesie kolejny dzień, czy gdzieś po drodze nie zostaną sprzedane bądź skrzywdzone. Czasu na działanie także mają niewiele. Droga – chociaż trudna – wiedzie dzieci prosto w ręce zamożnych kupców.

Wysoką ocenę postawić należy także świetnie skonstruowanym opisom świata powieściowego. Autorka z ogromną drobiazgowością i dbałością nawet o najmniejsze detale prezentuje wszystkie miejsca – zarówno te zasiedlone przez ludzi, jak i zupełnie dzikie, oddając ich często mroczną atmosferę, która dodatkowo potęguje i tak już dramatyczny i pełen napięcia klimat panujący w powieści. Plastyczność opisów sprawia, że przenosimy się w wyimaginowany świat stworzony przez Justynę Drzewicką. Wraz z porwanymi dziećmi pędzimy przez Wysokie Trawy, Łąki i Mokradła, aż do tajemniczego i budzącego grozę Wielkiego Tolosa. Dalej, pełni obaw, wkraczamy na terytorium łotrów oraz zbirów – do Łajdackiego Krańca, gdzie odwiedzamy pełną złoczyńców gospodę Kresę. Dalej droga prowadzi do pełnego sprzeczności Bawidła, wielkiego miasta, które zdaje się ostatnim przystaniem przed targiem w Merkacie.

Autorka z wielką sprawnością zbudowała także dialogi. Język, jakim posługują się bohaterowie, jest nieco archaiczny, co przywodzi czytelnikowi na myśl odległe czasy. Zabieg ten świetnie sprawdza się, podkreślając charakter publikacji, uwiarygadniając ją, ale równocześnie nie sprawiając problemów w odbiorze. Autorce nieobce są także sceny batalistyczne, z opisami których sprawnie sobie radzi. Dochodzą to tego także "smaczki" związane z orężem, które przypadną do gustu zwłaszcza znawcom tego tematu.

Czytając Niepowszednich, odnieść można wrażenie, że wraz z porwanymi dziećmi pokonujemy kolejne etapy podróży, ale także dostosowania się do nowych realiów. Nastolatki dojrzewają, orientują się, że tylko w mądrych i przemyślanych decyzjach może tkwić ich siła. W powieści mocno zaakcentowano wartości, jakie każdy – czy to bohater powieści fantastycznej, czy współczesny nam człowiek -  powinien reprezentować. Odwaga, bezinteresowna pomoc, życiowa mądrość, przyjaźń i dbanie o dobro innych - to cechy, którymi opisać można porwane przez łotrów dzieci. Chociaż Niepowszedni są jeszcze bardzo młodzi i niedoświadczeni, to nowa sytuacja rozbudza w nich zdolności i umiejętności, o istnieniu których nie mieli wcześniej pojęcia. 

Fabuła powieści jest bardzo prosta, w zasadzie jednowątkowa. Oczywiście, czytelnik przez cały czas niemal pewien jest tego, że przecież dzieciaki muszą się uratować, muszą pokonać Welesa i cało wyjść z opresji. To jednak tylko pragnienie, bowiem liczne i niespodziewane zwroty akcji oraz nowe, pojawiające się na arenie powieści postaci sprawiają, że niczego nie można być pewnym podczas lektury.

Niepowszednich. Porwanie czyta się błyskawicznie, z zapartym tchem śledząc kolejne wydarzenia. Na kartach publikacji nie zabrakło także tlącego się z początku lekko, a później już w pełnej okazałości wątku miłosnego. Powieść kierowana jest przede wszystkim do nastoletnich odbiorców, jednak spodoba się także starszym czytelnikom, a także osobom, które po fantastykę sięgają raczej rzadko. Niepowszedni. Porwanie to świetny - chociaż trudno w to uwierzyć - debiut Justyny Drzewickiej. Nie pozostaje zatem nic innego, jak wypatrywać kontynuacji przygód młodych Niepowszednich.