Recenzja książki: Sercem Polak. Opowieść o Chopinie

Recenzuje: Sławomir Krempa

Na półkach księgarń czy bibliotek znaleźć możemy wiele publikacji poświęconych Fryderykowi Chopinowi. Sercem Polak – ostatnia książka Barbary Wachowicz – to z pewnością jedna z najbardziej przystępnych, napisanych z pasją, erudycją, a także niezwykłą elegancją językową pośród nich.

Układ publikacji jest bardzo jasny – po serii cytatów z Polaków i cudzoziemców, które bardzo mocno uświadamiają, jak wielkim szacunkiem cieszył się Chopin i jak popularny pozostaje do dziś – Barbara Wachowicz przybliża korzenie kompozytora, pochodzenie jego nazwiska, postaci dziadków, rodziców i krewnych. Są rozdziały o Szafarni, gdzie Chopin chłonął folklor, a także Berlinie, dokąd odbył pierwszą zagraniczną podróż. Jest młodość i emigracja, czas powstańczy, tęsknota za Polską, kariera, a także miłości i romanse kompozytora.

Książka jest przepięknie wydana i – co coraz rzadsze dziś – naprawdę bardzo starannie zredagowana. Są w niej faksymilia, wiele też reprodukcji dzieł sztuki i obrazów. Zwraca uwagę, że wśród nich wyraźnie dominują portrety. Opatrzone kilkoma zdaniami autorskiego opisu, wyraźnie podkreślają, że dla Barbary Wachowicz kluczowe nie jest przytaczanie dat czy faktów historycznych, ale próba poznania bohaterów jej książek jako ludzi, pokazania ich wśród bliskich, uwypuklenia ich związków, przyjaźni, a czasem miłostek.

Znajduje więc Wachowicz miejsce dla Delfiny Potockiej i George Sand, dla Konstancji Gładkowskiej i Marii Wodzińskiej. Pisze autorka o rodzicach i przyjaciołach kompozytora, o tych, którzy towarzyszyli Chopinowi w jego młodości, ale i ostatniej drodze. Nie poszukuje sensacji – więcej: rozwiewa kilka mitów narosłych wokół życiorysu kompozytora. Przyjaciółka i agentka autorki, Danuta Jakubowska, która dokończyła książkę, przybliża z kolei ostatnie lata Chopina, a także mało znany, szkocki fragment jego biografii.

Podkreślmy: choć znakomicie udokumentowana, książka Sercem Polak nie jest pracą naukową. Widać to w charakterystycznym, nieco gawędziarskim w charakterze, lecz niepomiernie eleganckim stylu opowieści. Nie da się ukryć: tak w Polsce chyba nikt dziś już nie pisze. Erudycję autorki widać w licznych cytatach z literatury, Barbara Wachowicz nie ogranicza się tu jedynie do przytaczania korespondencji Chopina czy jego bliskich. Znać też głęboki patriotyzm autorki i jej miłość do Polski. Śladów patriotyzmu – z sukcesem – szuka też autorka w życiu człowieka, o którym pisze, ostatecznie chyba rozwiewając wszelkie wątpliwości co do polskości czy europejskości Fryderyka Chopina. Całość ubarwiają smakowite anegdoty – już choćby dla nich warto po tę publikację sięgnąć.

Barbara Wachowicz do Fryderyka Chopina powracała w swojej twórczości kilkakrotnie, opisując rozmaite fragmenty jego życiorysu. Książka Sercem Polak niejako podsumowuje i zamyka ten fragment twórczości biografki wielkich Polaków. Zapewne istnieją bardziej obszerne biografie kompozytora, są też liczne pozycje albumowe. Jednak z pewnością za sprawą żadnej z nich Fryderyk Chopin nie staje się tak czytelnikom bliski, jak za sprawą książki Barbary Wachowicz.

Tagi: bóg