Recenzja książki: Stulecie Winnych. Ci, którzy wierzyli

Recenzuje: Karolina Mucha

Sto lat – namiętności, marzeń, brutalnych ciosów od losu, tęsknot, nadziei, smutku, radości, rozczarowań. Tajemnic i miłości. Sto lat, które powinny być czasem wolności i niepodległości.

Sto lat życia.

Stulecie Winnych. Ci, którzy wierzyli to ostatnia część trzytomowej sagi Ałbeny Grabowskiej. Doprowadza czytelników do dnia setnych urodzin Ani – bohaterki urodzonej w przededniu I wojny światowej (w pierwszym rozdziale pierwszego tomu).

Nim jednak nadejdzie ten pamiętny dzień, przyjaciół Winnych czeka spotkanie z dawnymi znajomymi. Pojawią się przedstawiciele najstarszego pokolenia – Stanisław ze swą drugą żoną, Wandą. Spotkamy wspomnianą już Anię, walczącą o odzyskanie kontaktu z córką, Ewą, wiernego i kochającego Michała, a także ducha przeszłości – Pawła. Nie zabraknie też (już nie) oślepionego miłością Janka i księdza Ignacego, którego nawet Alzheimer nie wyzwoli od ciężaru pamięci. Córki Mani i Ryszarda (urodzone 1 września 1939 r.), doczekają się własnych dzieci – Basia zostanie mamą kolejnych w rodzinie Winnych bliźniaczek. To ich losy, losy silnej, zdecydowanej Uli oraz trochę zagubionej, wciąż szukającej szczęścia Julki, staną się niejako osią całego tomu. To z nimi zmierzymy się z „urokami” PRL-u, z pierwszymi wolnymi wyborami i początkami kapitalizmu. Na życiu Julii swoje piętno odcisną też znane, ale nie wpisujące się już w tak powszechne doświadczenia Polaków wydarzenia związane z działalnością mafii pruszkowskiej.

Te historyczne ramy - podobnie jak we wcześniejszych tomach - stanowią siłę powieści. Wypełniając szkielet faktów – prawdziwych wydarzeń i procesów, realnie istniejących postaci i miejsc – swoją fantazją, autorka nie tylko przybliża czytelnikom poszczególnych członków rodziny Winnych, ale też w pewnym sensie czyni ich… potencjalnie realnymi. Może właśnie dlatego saga cieszy się tak dużą popularnością, zdobywając zaszczytne miejsca w kolejnych rankingach i przynosząc coraz większą sławę Ałbenie Grabowskiej (bynajmniej nie debiutance)?

Jednak mimo sukcesu kolejnych tomów, w końcu przychodzi ten moment. 26 czerwca 2014 r. – dzień pożegnania. Koniec trylogii.

Ale czy na pewno?

Może autorka, nie przewidująca kontynuowania powieści, a równocześnie tworząca w pewnym sensie otwarte zakończenie (wszak Julia spodziewa się narodzin kolejnych bliźniaczek!), powierza los stworzonych przez siebie postaci czytelnikom? Czy nie wypuszcza ich w świat, pozwalając odtąd żyć własnym życiem – w pamięci i wyobraźni innych?

Zresztą, kto wie, czy – na przykład za dwadzieścia lat – autorka ponownie nie zaprosi nas do Brwinowa?