Recenzja książki: Susza

Recenzuje: Danuta Awolusi

Jørn Lier Horst nie należy do pisarzy szukających sensacji za wszelką cenę. Nie szokuje brutalnością, nie przyciąga czytelnika tanimi zwrotami akcji. Zamiast tego proponuje coś innego: spokojną, skrupulatnie budowaną historię, w której każda nitka prowadzi do odpowiedzi. Jego najnowsza powieść Susza doskonale to pokazuje.

Akcja rozgrywa się w norweskim Larviku. Tym razem punktem wyjścia staje się tytułowa susza, która doprowadza do drastycznego obniżenia poziomu wody w jeziorze Farrisvannet. Prace naprawcze przy zaporze ujawniają makabryczne znalezisko: ciało młodego mężczyzny, który osiem lat wcześniej zaginął bez śladu. Jego dłoń wciąż spoczywa na kierownicy motocykla. Kilka dni później na drugim brzegu inny mężczyzna, poszukiwacz skarbów Evert Harting, znajduje rzeczy osobiste należące do dziewczyny zaginionej cztery lata wcześniej podczas biwaku w Szwecji.

Komisarz William Wisting, choć już doświadczony i wycofany z codziennego posterunkowego trybu życia, zostaje poproszony o pomoc w śledztwie. Jego instynkt i znajomość lokalnych realiów okazują się nieocenione. Wisting musi połączyć ze sobą dwa dramatyczne zniknięcia, które dzielą lata i setki kilometrów.

Wisting działa spokojnie i precyzyjnie. Potrafi zdobywać informacje, a jego siła leży w empatii, w umiejętności słuchania i łączenia pozornie nieistotnych szczegółów. Jednak jego metodyczność zostaje wystawiona na próbę, bo ugina się pod presją czasu, mediów i emocjonalnie zaangażowanych bliskich ofiar.

Autor po mistrzowsku prowadzi dwa wątki – sprawy zaginionego motocyklisty i nastolatki z kempingu. Pozornie zupełnie różne historie splatają się w intrygujący sposób. Wisting nie tyle rozwiązuje zagadkę, co mozolnie odkrywa warstwa po warstwie prawdę – a ta, jak się okazuje, jest bardziej złożona, niż ktokolwiek przypuszczał.

Podoba mi się, że w tej powieści warstwa psychologiczna jest tak ważna. Horst nie zapomina, że za każdą sprawą kryminalną stoją ludzie – ci, którzy zginęli, i ci, którzy pozostali. Pokazuje, jak zaginięcie dziecka na zawsze zmienia rodzinę, jak trauma wpływa na decyzje, relacje i codzienne funkcjonowanie. Postaci drugoplanowe, jak córka Wistinga – Line, dziennikarka i samotna matka, czy Evert Harting – samotnik z przeszłością, mają własne motywacje, słabości.

Horst umiejętnie wykorzystuje także metaforykę suszy – nie tylko jako zjawiska atmosferycznego, ale jako stanu ducha. Woda, która znika, odkrywa nie tylko fizyczne szczątki, ale i duchowe pęknięcia, długo skrywane sekrety. Co ciekawe, autor nie pokazuje Norwegii jako rajskiej krainy. Pojawiają się lokalne konflikty, lęki mieszkańców, kryzys zaufania do władz, samotność ludzi na peryferiach.

Susza to kolejna bardzo udana odsłona cyklu o Williamie Wistingu. Jørn Lier Horst udowadnia, że potrafi opowiedzieć o tragedii i zaangażować czytelnika. Tworzy powieść o tym, że przeszłość zawsze znajdzie sposób, by dać o sobie znać. Że prawda, nawet ta długo ukrywana pod powierzchnią, wcześniej czy później wypłynie. A człowiek, który nie boi się jej szukać, musi być gotów zmierzyć się nie tylko z cudzymi sekretami, ale i z własnymi.

Tagi: Literatura faktu - kryminalna Literatura kryminalna i detektywistyczna Klasyka kryminału Kryminały detektywistyczno-policyjne Norwegia